အမို်းသား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ့ခု်ပ္
အမို်းသား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ့ခု်ပ္ ( ဒီခု်ပ္ (ခ) NLD )မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အင္အားအျကီးမားဆံုး အတိုက္အခံပါတီ ျဖစ္သည္။ အမို်းသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္သည္ နိုင္ငံေရးအဖဲြ့ ျဖစ္ျပီး အဂင္0x081လိပ္ဘာသာျဖင့္ National League for Democracy - NLD ဟု လူသိမ်ားသည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘယ္ဆု ရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္က တာဝန္ယူ ဦးေဆာင္သည္။
အမို်းသား ဒီမိုကေရစီ အဖဲြ့ခု်ပ္
အတိုေခါက္ ဒီခု်ပ္ ၊ NLD
ပါတီသည္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ပါလီမန္ မဲဆန0x081ဒနယ္ ေနရာမ်ားတြင္ အနိုင္ရခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ အုပ္ခု်ပ္ေနသည့္ စစ္အစိုးရ တို့မွ အသိအမွတ္မျပုခဲ့ေပ။၂၀၁၀ ေမလ ၆ ရက္ေန့တြင္ ပါတီသည္ တရားဝင္ပါတီအျဖစ္ ေလွ်ာက္ထားျခင္းမရိွသျဖင့္ တရားမဝင္ပါတီဟု စစ္အစိုးရမွ ေျကျငာခဲ့သည္။.[၃] ၂၀၁၁ နိုဝင္ဘာတြင္ မျကာမီ လာမည့္ ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ ပါတီမွ တရားဝင္ျဖစ္ေစရန္ ေလွ်ာက္ထားမည္ဟုဆိုကာ၊ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မတီမွ 0x158င္းေလွ်ာက္ထားျခင္းကို လက္ခံခဲ့သည္။[၄] ၂၀၁၂ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန့တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြ ဝင္ေရာက္ယွဉ္ျပိုင္ရာတြင္ မဲဆန0x081ဒနယ္ ၄၅ ေနရာတြင္ ၄၃ ေနရာျဖင့္ အနိုင္ရရိွခဲ့သည္။ 0x158င္း ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ ေကာ့မႉးျမို့နယ္ မဲဆန0x081ဒနယ္ေျမတြင္ (မဲအေရ အတြက္ ၅၆၀၀၀) ျဖင့္၊ ျကံ့ခိုင္ဖံြျဖိုးေရး ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ စိုးမင္း(မဲအေရ အတြက္ ၉၀၀၀) အား အနိုင္ရရိွသြားသည္။
[၅]NLD သည္ NLD-LA (National League for Democracy-Liberated Areas) နွင့္ ကဲြျပားျခားနားသည္။ ၄င္းသည္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္(လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ) ဟု ေခၚျပီး၊ ထိုင္းနိုင္ငံ နယ္စပ္နွင့္ အျခား နိုင္ငံမ်ားတြင္ ဖဲြ့စည္းထားသည္။
သမိုင္း
အမို်းသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္သည္ ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပံုျကီး ျဖစ္ပြားျပီးသည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီရရိွေစရန္ ျပည္သူမ်ား ဆန0x081ဒျပျကရာတြင္ စစ္အစိုးရမွ ၁၉၈၈ ခုနွစ္တြင္ တိုင္းျပည္ကို အာဏာသိမ္းမႈျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပါတီသည္ ေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ေခါင္းေဆာင္မႈေအာက္တြင္ရိွျပီး၊ ၁၉၄၀ ခုနွစ္ပိုင္းတြင္ ျဗိတိသွ်တို့ထံမွ လြတ္လပ္ေရးရေအာင္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္ ဗိုလ္ခု်ပ္ေအာင္ဆန္း၏ သမီးလည္းျဖစ္သည္။
၁၉၈၈ ခုနွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၂၄ ရက္ေန့တြင္ ဦးေအာင္ျကီး၊ ဦးတင္ဦးနွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ တို့သည္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ကို စတင္ဖဲြ့စည္းခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန့တြင္ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္းဥပေဒကို နဝတ မွ ထုတ္ျပန္သည္။ ဦးေအာင္ျကီး၊ ဦးတင္ဦး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္တို့အပါ တဖက္ ၄ ဦးစီ ေပါင္း ၁၂ ဦးနွင့္ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီကို ဖဲြ့စည္းျပီး မွတ္ပံုတင္ခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ဘက္က ၄ ဦးဆိုတာကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ အပါအဝင္ ဦးဝင္းတင္(ဟံသာဝတီ)၊ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္(ဘားေကာင္စီေရွ့ေနျကီး) နွင့္ ဦးေအာင္လြင္(ရုပ္ရွင္မင္းသား) တို့ျဖစ္ပါသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အလုပ္ အမႈေဆာင္ေကာ္မတီဝင္ (၁၂) ဦးနွင့္ မလံုေလာက္ေတာ့သည့္အတြက္ ဗဟိုဦးစီအဖဲြ့ဝင္ (၃၀) ဦး တိုးခဲ့်ဖဲြ့စည္းပါသည္။[ကိုးကားခ်က္လိုသည္]
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ဘက္မွ ပါဝင္ခြင့္ရသူေတြကေတာ့ ဦးခ်မ္းေအး(ေမာင္စူးစမ္း)၊ ဦးထြန္းတင္၊ ဦးကိုယု၊ ဦးတင္ေရွြ(မံုရြာ)၊ ဦးမိုးသူ၊ ဦးဝင္းခက္၊ ဦဘေသာ္(ေမာင္ေသာ္က)၊ ဦးစိုးသိန္း(ေမာင္ဝံသ)၊ ေဒါက္တာေငြစိုး စသည့္ပုဂ0x081ဂိုလ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခိ်န္တြင္ ဥက0x081ကဋ0x081ဌ ဦးေအာင္ျကီးက အဖဲြ့ခု်ပ္အတြင္းမွာ “ကြန္ျမူနစ္ေတြ ေရာက္ေနပါျပီ” “ကြန္ျမူနစ္ေတြကို ဖယ္ရွားပစ္ရမယ္”ဟုေျပာရင္း ျပႆနာမီးပြား စတင္လိုက္ပါသည္။ တနည္းအားျဖင့္ အရိွန္ရစျဖစ္လာသည့္ NLD ပါတီ၏ ထိပ္ပိုင္းကို ျဖိုခဲြလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးေအာင္ျကီး ဖယ္ရွားပစ္လိုသည့္သူမ်ားမွာ ဦးဝင္းတင္ အပါအဝင္ ေဒၚျမင့္ျမင့္ခင္၊ ဦးေအာင္လြင္၊ ဦးခ်မ္းေအး၊ ဦးထြန္းတင္၊ ဦးကိုယု၊ ဦးတင္ေရွြ၊ ဦးမိုးသူ တို့ျဖစ္ပါသည္။[ကိုးကားခ်က္လိုသည္]
ေနာက္ဆံုးတြင္ အလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီဝင္ (၁၂) ဦးနွင့္ ဗဟိုဦးစီအဖဲြ့ဝင္ (၃၀) စုစုေပါင္း (၄၂) ဦး၏ ေရွ့မွာ အစြပ္စဲြခံရသူမ်ားဘက္မွ ရံႈးလွ်င္ နႈတ္ထြက္ေပးေရး၊ စြပ္စဲြသူဘက္မွ ရံႈးနိမ့္လွ်င္လည္း နႈတ္ထြက္ေပးရမည္ သေဘာတူညီခ်က္နွင့္ မဲခဲြဆံုးျဖတ္ျကပါသည္။ ဥက0x081ကဋ0x081ဌ ဦးေအာင္ျကီး အျပတ္အသတ္ ရံႈးနိမ့္သြားပါသည္။ ဥက0x081ကဋ0x081ဌ ဦးေအာင္ျကီး နႈတ္ထြက္ေပးရျပီး “ျပည္ေထာင္စု အမို်းသားဒီမိုကေရစီပါတီ”ဟူ၍ ပါတီတစ္ခု ထူေထာင္သြားပါသည္။ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းသည္မွာ ဦးေအာင္ျကီး၏ ပါတီထဲသို့ တက0x081ကသိုလ္ ေကာလိပ္ေပါင္းစံုမွ ဆရာ ဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းဆရာေဟာင္းမ်ား စသည့္ ပညာရွင္၊ ပညာတတ္ေပါင္းမ်ားစြာ ပါဝင္သြားျခင္းျဖစ္ပါသည္။[ကိုးကားခ်က္လိုသည္]
သို့ေသာ္ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရ (ယခင္က နိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖဲြ့ န.ဝ.တအစိုးရ၊ ယခုအခါ နိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးနွင့္ ဖံြ့ျဖိုးေရး ေကာင္စီ န.အ.ဖအစိုးရ)သည္ အနိုင္ရပါတီအား နိုင္ငံအုပ္ခု်ပ္နိုင္ရန္ အခြင့္မေပးခဲ့ေပ။ အဘယ္ေျကာင့္ဆိုေသာ္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္မွ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခံရသူ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လက္ခံနိုင္ရန္အေျကာင္း မရိွျခင္း ေျကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ ပါတီစံု အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြအျပီးတြင္ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ အမို်းသားညီလာခံအား က်င္းပျပီး ဖဲြ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အသစ္တစ္ရပ္ကို ေရးဆဲြေစခဲ့သည္။ နိုင္ငံေတာ္အစိုးရမွ ဦးေဆာင္က်င္းပေသာ အမို်းသားညီလာခံအား အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္မွ ေက်ာခိုင္းဆန့္က်င္ျပီး၊ မ်ားမျကာမီတြင္ တိမ္းေရွာင္ ထြက္ေျပးသြားျကသည့္ ေရြးခ်ယ္ခံ ကိုယ္စားျပု ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ေကအင္ယူတို့၏ ဗဟိုဌာနခု်ပ္ျဖစ္ေသာမာနယ္ပေလာ လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမတြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံ ညွြန့္ေပါင္းအစိုးရဟုေခၚေသာ စင္ျပိုင္အစိုးရအဖဲြ့ကို တည္ေထာင္ခဲ့ျကသည္။
၂၀၀၁ ခုနွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ပါတီရံုးခဲြမ်ား ကို ဖြင့္ခြင့္ ျပန္ေပးခဲျပီး၊ ဖမ္းဆီးထားသည့္ အဖဲြ့ဝင္ တခို့်ကို ျပန္လွြတ္ေပးခဲ့သည္။[၆] ၂၀၀၂ ေမလတြင္၊ ပါတီ၏ အတြင္းေရမႈးခု်ပ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ အက်ယ္ခု်ပ္မွ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာျပန္သည္။ လြတ္ေျမာက္လာျပီးေနာက္ ျပည္သူ့ေထာက္ခံမႈမ်ား ဆက္လက္ရရိွေစရန္၊ သူမနွင့္ ပါတီဝင္မ်ား နိုင္ငံတဝွမ္း စည္းရံုးေရးဆင္းခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ ၂၀၀၃ ေမလ၊ ဒီပဲယင္း ျမို့အနီးတြင္ ပါတီဝင္ အဖဲြ့တခို့်ကို ရိုက္နွက္ျခင္း၊ ပစ္သတ္ ခံခဲ့ရျခင္းမ်ား ရိွခဲ့ျခင္းသည္ စစ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ စီစဉ္ေပးေနမႈမ်ားေျကာင့္ ျဖစ္ျပီး၊ 0x158င္းကို ဒီပဲယင္း လုပ္ျကံမႈ ျကီးဟု အမ်ားသိျကျပီး ပါတီအတြင္းေရးမႈး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္ လက္ေထာက္ ပါတီ အတြင္းေရးမႈး ဦးတင္ဦး တို့ ထပ္မံ ဖမ္းဆီးျခင္း ခံရျပန္သည္။[၇]
၂၀၀၄ ခုနွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ပါတီလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ခြင့္မျပုေပ။ ၂၀၀၆ ခုနွစ္တြင္ တပ္မေတာ္ နွင့္ ျကံ့ခိုင္ဖဲြ့ျဖိုးေရး အသင္းတို့၏ ဖိအားေပးမႈမ်ားေျကာင့္၊ ပါတီဝင္မ်ား အဖဲြ့ခု်ပ္ဝင္အျဖစ္မွ နႈတ္ထြက္ျကသည္။
လက္ရိွ ပါတီ၏အေျခအေန
ပါတီ၏ မူဝါဒ
အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါး - ဒီခု်ပ္ ၁၉၉၀ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပဲြ ေျကျငာခ်က္
ပါတီသည္ အျကမ္းမဖက္ေရး နွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို မူတည္ျပီး၊ ျမန္မာနိုင္တြင္ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီျဖစ္ထြန္းလာေရးကို ရည္ရြယ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာျပည္သည္ ၁၉၆၂ ခုနွစ္ မွ ၂၀၁၁ ခုနွစ္အထိ စစ္အစိုးရအုပ္ခု်ပ္မႈေအာက္တြင္ ရိွခဲ့သည္။[၈] ပါတီသည္ လူ့အခြင့္အေရး ရရိွေစရန္ ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ျပီး (လူတိုင္း ေရးသားေျပာဆိုခြင့္)၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး နွင့္ တိုင္းရင္းသားျပန္လည္စည္းလံုးညီညြတ္ေရးကို အဓိကေပး ေဆာင္ရြက္သည္။[၉]
၂၀၁၂ မတ္လ ၁၃ ရက္ မိန့္ခြန္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ အထက္ပါအခ်က္မ်ား အျပင္၊ တရားစီရင္ရာတြင္ မွ်တေရးနွင့္ မီဒီယာမ်ား လြတ္လပ္မႈအျပည့္ရရိွေရး၊ လူမႈဖူလံုေရးမ်ား အေထာက္အပံ့မ်ား ျမွင့္တင္ေပးရန္အတြက္ တရားဝင္ေထာက္ပံ့ေပးခြင့္ ရိွရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ပါတီမွ စစ္သား အမတ္မ်ား ပါဝင္ေနရန္ ေရးဆဲြထားသည့္ ၂၀၀၈ ဖဲြ့စည္းပံု အေျခခံ ဥပဒကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္မည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။ ပါလီမန္တြင္ စစ္တပ္မွ ၂၅ ရာခိုင္နႈန္း ပါဝင္ေနျခင္းသည္ “ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းမက်”ဟုဆိုခဲ့သည္။[
ဆႏၵျပမႈမ်ား
ပါတီမွ မျကာခဏ လူ့အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဆန0x081ဒျပမႈမ်ား ရိွသည္။ ဆန0x081ဒျပမႈမ်ားတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆန0x081ဒျပျခင္း၊ အစာငတ္ခံ ဆန0x081ဒျပျခင္း အျကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရိွခဲ့သည္။ ထို့အျပင္ စစ္အစိုးရ ေရးဆဲြသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားအား ေထာက္ျပ ကန့္ကြက္ခဲ့မႈမ်ားလည္း ရိွသည္။
ခရီးသြားမ်ား လာေရာက္ရန္ အခိ်န္မဟုတ္
စစ္အစိုးရမွ ၁၉၉၀ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္း နိုင္ငံတကာသို့ ပိုမို၍ ဆက္ဆံမႈမ်ားရိွလာသည္။ ထို့ေနာက္ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ခရီးသြားလာေရာက္ေရးနွစ္ ၁၉၉၆ (Visit Myanmar Year 1996) အျဖစ္ စီစဉ္မႈမ်ား ျပုလုပ္ကာ နိုင္ငံတကာရိွ ခရီးသြားမ်ားကို အလည္အပါတ္လာျကရန္ ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ လူ့အခြင့္အေရးခို်းေဖာက္မႈမ်ား ဆက္လက္ရိွေနျခင္း၊ ခရီးသြားမ်ား အသံုးျပုရန္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမ်ား၊ ဝန္ေဆာင္မႈ အေဆာက္အဦးမ်ား ျပုလုပ္ရာတြင္ အဓ0x081ဓမ ခိုင္းေစမႈမ်ားရိွခဲ့ျခင္းတို့ေျကာင့္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ မွ “ခရီးသြားမ်ားလာေရာက္ရန္ အခိ်န္မဟုတ္ေသး” ဟုဆိုကာ ဆန့္က်င္ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ထို ၁၉၉၆ ျမန္မာ့ခရီးသြားနွစ္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ခရီးသြား ၁ သန္းခဲြ ေရာက္ရိွလည္ပတ္မည္ဟု ခန့္မွန္းခဲ့သည္။ လာေရာက္သူ အလြန္နည္းပါေသာေျကာင့္ ခရီးသြား ၂ သိန္းသို့ ေလွ်ာ့ခ် ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ေသာ္လည္း၊ လာေရာက္ခဲ့သူမွာ ၂ သိန္းေအာက္ ေလွ်ာ့နည္းခဲ့သည္။
ခရီးသြားအဖဲြ့ျကီးမ်ား မလာသင့္
၂၀၁၁ ခုနွစ္ ၅ လ ၁၉ ရက္တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ အစည္းအေဝးတြင္၊ ျမန္မာျပည္အလွအပမ်ားအား ေပ်ာ္ရြင္စြာ ခံစားရင္း၊ ျမန္မာ့ သာမန္ ျပည္သူမ်ား၏ စားဝတ္ေနေရး၊ နိုင္ငံ၏ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ထိမ္းသိန္းေရးမ်ားကို တိုးတက္အားေပးေစမည့္ ခရီးသြားမ်ားအား ျကိုဆိုေျကာင္း ထုတ္ျပန္ေျကျငာခဲ့သည္။[၁၀]
သည္တိုင္မ္း သတင္းစာမွ ခရီးသြားမ်ားအား ပို၍ေလ်ာ့ေပါ့သည့္ ေျကျငာခ်က္ ထြက္လာျပီေနာက္ပိုင္း ပါတီေခါင္းေဆာင္ပိုင္း ဦးဝင္းတင္အား ေမးျမန္းရာတြင္“ျမန္မာျပည္ကို ခရီးသြားေတြ လာေစခ်င္ပါတယ္၊ စစ္အစိုးရကို ကူညီေစဖို့ မဟုတ္ဘူး၊ နိုငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး စသည့္ အားလံုးပဲေပါ့ အဲဒီအေျခအေနေတြကို နားလည္ျပီး ျပည္သူေတြကို ကူညီမည့္ ခရီးသြားမ်ားဟု” ဆိုခဲ့ျပီး၊ အေပ်ာ္စီးသေဘာ္ျကီးမ်ားျဖင့္ ေရာက္ရိွလာျကသည့္ ခရီးသြားမ်ားသည္ စစ္အစိုးရသို့ ဝင္ေငြေထာက္ပံုမႈျကီးျဖစ္ေစျပီး၊ ထိုလို စီးပြားေရးအျကီးစားမို်းကို မျကိုက္ဟုလည္း သတိေပးခဲ့သည္။[၁၁]
စီးပြားေရး ပိတ္ဆို့မႈ ဖြင့္သင့္ မဖြင့္သင့္
ေရြးေကာက္ပဲြ ဝင္သင့္ မဝင္သင့္
ခဲြထြက္ ျပန္ဝင္မႈမ်ား
၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ရန္ကုန္တိုင္း လသာျမို့နယ္အနိုင္ရ ျပည္သူ့လွြတ္ေတာ္အမတ္ အမို်းသား ဦးျကည္ျမင့္(ဒီမိုကေရစီ အင္အားစု)မွ ဒီခု်ပ္ ပါတီသို့ ျပန္ဝင္ခ်င္ေျကာင္း ေျပာျကားခဲ့သည္။[၁၂]
ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပဲြ၊ ၁၉၉၀
၁၉၉၀ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြ တြင္ NLD သည္ စုစုေပါင္းမဲဆန0x081ဒရွင္ ၁၃,၂၅၃,၆၀၆ ဦး မဲေပးခဲ့သည့္အနက္ မဲေပါင္း ၇,၉၄၃,၆၂၂ မဲကို ရရိွျပီး မဲဆန0x081ဒရွင္ စုစုေပါင္း၏ (၅၉.၉%)နွင့္ မဲဆန0x081ဒနယ္ေျမ ၄၉၂ နယ္အနက္ ၃၉၂ နယ္၌ အနိုင္ရရိွခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရမွ ထူေထာင္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီမွာ ၁၀ ေနရာ သာ အနိုင္ရခဲ့သည္။[၁၃] သို့ေသာ္ စစ္အစိုးရ (ယခင္ ျငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးမွ အမည္ေျပာင္းသြားသည့္ နိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းသာယာေရးနွင့္ ဖံြ့ျဖိုးေရး ေကာင္စီ အတိုေကာက္နအဖသို့ SPDC) သည္ ပါတီအား အစိုးရ အသစ္ဖဲြ့ခြင့္ မေပးခဲ့ေျခ၊[၁၄] ေရြးေကာက္ပဲြအျပီးတြင္ ပါတီအား ဖိအားေပးမႈမ်ားရိွလာျပီး၊ ၁၉၈၉ ခုနွစ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေနအိမ္အက်ယ္ခု်ပ္ က်ေစခဲ့သည္။ ေနအိမ္အက်ယ္ခု်ပ္သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၁ နွစ္အတြင္း၊ ၁၆ နွစ္တိုင္ေအာင္ ျကာျမင့္ခဲ့သည္။ ပါတီ၏ အဖဲြဝင္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းတခို့်သည္ ဖမ္းခု်ပ္ခံရျခင္းမွ ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ျကျပီး၊ ျပည္ပတြင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံညြန့္ေပါင္းအစိုးရကို ထူေထာင္ခဲ့သည္။
ေရြးေကာက္ပဲြ ဝင္ရန္ မဝင္ရန္
နိုဝင္ဘာလ ၇ ရက္ေန့တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပဲြကို အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ NLD မွ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ျခင္းကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ လံုးဝသေဘာတူေျကာင္း ေရွ့ေနျကီး ဉီးဉာဏ္ဝင္းအား ေျပာျကားခဲ့သည္။[၁၅]အမို်းသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္သည္ ၂၀၁၀ နိုဝင္ဘာ ေရြးေကာက္ပဲြအား ဝင္ေရာက္ဆင္နဲွြမည္မဟုတ္ဟု ထုတ္ျပန္ရျခင္းမွာ- အဖဲြ့ဝင္ေခါင္းေဆာင္တစ္ခို့်အား ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ျပုလုပ္ခြင့္ မေပးထားေပ။ ေရးဆဲြထားေသာ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒအသစ္တြင္ ပါတီမွ ဝင္ေရာက္ဆင္နဲွြလိုပါက၊ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမ်ားကို ပါတီအဖဲြ့ဝင္အျဖစ္မွ ပယ္ထုတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ေျကာင့္ ပါတီသည္ ေမလတြင္ တရားမဝင္အသင္းျဖစ္ခဲ့သည္။[၃] ထို့ေနာက္ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ခ်င္ေသာ အသင္းဝင္တခို့် ခဲြထြက္သြားသည့္သူမ်ားမွ အမို်းသား ဒီမိုကေရစီ အင္အားစု ကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္၊[၁၆] သို့ေသာ္ ေရြးေကာက္ပဲြ ဝင္ျပိုင္ရာတြင္ မဲ ၃ ရာခိုင္နႈန္းသာ ရရိွခဲ့သည္။ ထိုေရြးေကာက္ပဲြတြင္ စစ္အစိုးရ ေက်ာ္ေထာက္ေနာက္ခံျဖစ္သည့္ ျကံ့ခိုင္ဖဲြ့ျဖိုးေရးပါတီ မွ မဲအားလံုးနီးပါး အနိုင္ရရိွခဲ့ျပီး၊ အေမရိကန္ သမ0x081မတ ဘာရက္ အိုဘားမားမွ ထိုျဖစ္ရပ္ကို “အခိုးခံလိုက္ရသည္” ဟု ေဖာ္ဆိုသည္။[၁၇]
၂၀၁၂ ျကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပဲြ
ဧျပီ ၁ ရက္ေန့တြင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြ မတိုင္မီ၊ အဖဲြ့ခု်ပ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ “လြန္ခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္က အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ျကည့္မယ္ဆိုရင္၊ ဒီျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြဟာ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြ လို့ ဆိုလို့မရပါဘူး”ဟု မတ္လ ၃၁ ရက္ေန့တြင္ သတင္းေထာက္မ်ားကို ေျပာျကားခဲ့သည္။[၁၈]
အခမဲ့ ေဆးခန္းမ်ား၊ အဖဲြ့ခု်ပ္ေသြးလႉလူငယ္ကြန္ယက္လည္း ရိွသည္။
ပညာေရး
ဒီခု်ပ္၏ ပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ား
ပညာေရး လုပ္ငန္းဆိုင္ရာမ်ားတြင္၊ ဒီခု်ပ္မွ စာျကည့္တိုက္မ်ား၊ အခမဲ့ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ နည္းပညာ သင္တန္းပို့ျခခ်က္မ်ားကို ေဆာက္တည္ ေဆာင္ရြက္ေပးလ်က္ရိွသည္။ အသက္ေမြးဝမ္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းမ်ား၊ ဘာသာစကားေက်ာင္းမ်ားကို ဖြင့္လွစ္သင္ျကားေပးမႈမ်ား ရိွသည္။
ဒီခု်ပ္မွ နိုင္ငံတြင္
ျပည္တြင္းတြင္ တရားရံုးတြင္ မတရားစီရင္ခံရသူမ်ား၊ လယ္သိမ္းခံရသူမ်ား ကို အဖဲြ့ခု်ပ္မွ ကူညီခဲ့သည္။
တိုင္းရင္းသား ေရးရာ
ပါတီ၏ ရံုးခဲြမ်ား
ျပည္တြင္းဆက္စံေရး
စစ္အစိုးရ နွင့္ ဆက္စံေရး
အစိုးရသစ္ နွင့္ ဆက္စံေရး
၂၀၁၁ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၁၈ ရက္တြင္၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အျကား ေဆြးေနြးမႈမ်ား ထပ္ရိွလာျပီးေနာက္ပိုင္း၊ ပါတီမွ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြ ၄၈ ေနရာကို ဝင္ေရာက္ျပိုင္နိုင္ရန္၊ ပါတီအား တရားဝင္ျဖစ္ေစရန္ ျပန္လည္ ေလ်ာက္ထားမည္ဟုဆိုခဲ့သည္။ [၁၉] ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ျပီေနာက္ပိုင္းတြင္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ ဘာရက္ အိုဘားမား နွင့္ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ စကားေျပာခဲ့ျပီး၊ အေမရိကန္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ လာေရာက္လည္ပါတ္မည္ဟုဆိုခဲ့ျပီး၊ [၂၀] နိုဝင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန့တြင္ လည္ပါတ္ျခင္း ျပုလုပ္ခဲ့သည္။[၂၁] ဥေရာပ သမဂ0x081ဂ လက္ေထာက္ သမ0x081မတ ကိသ0x081သရင္း အက္ရွ္တြန္ မွလည္း လြတ္လပ္သည့္ ေရြးေကာက္ပဲြျကီး ျဖစ္လာနိုင္ျခင္းကို ျကိုဆိုခဲ့ျပီး၊ အီးယူမွ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ထားသည့္ ေပၚလစီမ်ားအား ျပန္လည္သံုးသပ္သြားမည္ဟုဆိုသည္။
၂၀၁၁ ခုနွစ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္ တက္ေရာက္လာသည့္ အစိုးရအျကား ေဆြးေနြးမႈမ်ားရိွခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္း၊ အစိုးရမွ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို လိုက္ေလ်ာလာခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္ နိုင္ငံေရး အက်ဉ္းသား တခို့်ကို လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ျဖင့္ လွြတ္ေပးခဲ့ျပီး၊ ကုန္သြယ္ေရး အသင္းမ်ား ထူေထာင္ခြင့္ ေပးခဲ့သည္။
တိုင္းရင္းသားမ်ား နွင့္ ဆက္စံေရးျပင္ဆင္ရန္
နိုင္ငံတကာ နွင့္ ဆက္စံေရးျပင္ဆင္ရန္
ကုလသမဂ0x081ဂျပင္ဆင္ရန္
အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါး - ကုလသမဂ0x081ဂ နွင့္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီ အဖဲြ့ခု်ပ္
၁၉၉၀ မွ စ၍ ကုလသမဂ0x081ဂ ကိုယ္စားလွယ္ ၈ ေယာက္၏ တာဝန္မွာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားသူမ်ား နွင့္ စစ္အစိုးရအျကား နိုင္ငံေရးျပသနာမ်ား ေျပလည္တိုးတက္မႈမ်ားရိွေစရန္ နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို ေလ့လာရန္ျဖစ္သည္။ ကုလ ကိုယ္စားလွယ္နွင့္ သတင္းပို့သူမ်ားသည္ ၄၇ ျကိမ္တိုင္ေအာင္ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။ ကုလသမဂ0x081ဂ၏ ရာထူး အျကီးဆံုး အေထြေထြအတြင္းေရးမႈးသည္လည္း နွစ္ျကိမ္တိုင္ေအာင္ ေရာက္ရိွခဲ့ျပီျဖစ္သည္။
စစ္အစိုးရသည္ ကုလသမဂ0x081ဂမွ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နွင့္ ေတြ့စံုခြင့္ေတာင္းျခင္းမ်ားကို ပယ္ခ်ခဲ့ျခင္း မျကာခဏျဖစ္ခဲ့သည္။
၂၀၁၂ ေမလ ၁ ရက္ေန့တြင္ ကုလသမဂ0x081ဂ အတြင္းေရးမႈးသည္ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ဒုတိယအျကိမ္ ေရာက္ရိွလာခဲ့ျပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ အဖဲြ့ခု်ပ္ ေခါင္းေဆာင္နွင့္ ေတြ့စံုခြင့္ရခဲ့သည္။ အတြင္းေရးမႈမွ ေဒၚစုအား “သူဟာ ကြ်န္ေတာ္တို့ လူေတြအားလံုရဲ့လူ့အခြင့္အေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အမွတ္အသား တစ္ခုဟု” တင္စားေျပာဆိုခဲ့သည္။
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ထြန္းကားေစရန္ အာေပးတိုက္တြန္မႈမ်ား အျမဲျပလုပ္ေပးခဲ့သည္။ ေငြးေျကးျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆို့မႈျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ သံတမန္ ဆက္သြယ္ေရးျဖင့္ ျဖစ္ေစ နည္းမို်းစံုနွင့္ ဒီမိုကေရစီ လမ္းေျကာင္း ပြင့္လင္းေစရန္ တြန္းအားေပးခဲ့သည္။ အေမရိကန္အစိုးရသည္ အမို်းသားဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္အား အျမဲေထာက္ခံေပးလ်က္ရိွသည့္ နိုင္ငံတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။
ဥေရာပ သမဂ0x081ဂျပင္ဆင္ရန္
အာဆီယံျပင္ဆင္ရန္
တရုတ္ျပည္သူ့ သမ0x081မတနိုင္ငံ
တရုတ္ျပည္သူ့သမ0x081မတနိုင္ငံ အုပ္ခု်ပ္သူမ်ားသည္ အမို်းသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အားေပးျခင္းမို်း မရိွခဲ့ဘဲ၊ စစ္အစိုးရ နွင့္ ၂၀၁၁ အစိုးရသစ္နွင့္ဆက္စံမႈမ်ားသာ သမိုင္းတေလွ်ာက္တြင္ ရိွခဲ့သည္။ တရုတ္ျပည္သူ့သမ0x081မတနိုင္ငံ ကြန္ျမူနစ္ ပါတီ ဗဟို ေကာ္မီတီ၏ နိုင္ငံေရး ဗူ်ရို အဖဲြ့ဝင္ ဝမ္ဂမ္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ အဖဲြ့ ျမန္မာနိုင္ငံကို ေရာက္ရိွ လာခဲ့ရာတြင္ အမို်းသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ့ခု်ပ္ နွင့္ ေတြ့စံုျခင္းမရိွခဲ့ေပ။[၂၇]
