စု၊ ေဒၚ (ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းမိခင္)
ေဒၚစုသည္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျကီးမ်ားအျဖစ္ ထင္ရွားျကသည့္ ဦးဘဝင္း၊ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းတို့၏ ေမြးသားမိခင္ ေက်းဇူးရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေလာကတြင္သာမက ကမၻာတြင္ပါ ေက်ာ္ျကားထင္ရွားသည့္ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ အဘြားတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ေဒၚစုကို ခရစ္ ၁၈၇၇ ခု၊ ဧျပီလ (၂၂) ရက္၊ တနဂၤေနြေန့တြင္ မေကြးခရိုင္ နတ္ေမာက္ျမို့ရွိ မင္းဝိုင္းေနအိမ္၌ အဖ ဦးျမေအး၊ အမိ ေဒၚသူဇာတို့မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း (၇) ဦးအနက္ သမီးျကီး ျဖစ္သည္။ တနဂၤေနြသမီး ျဖစ္ေသာ္လည္း’'မစု’ ဟုပင္ မွည့္ေခၚထားသည္။[၁]
ေဒၚစု၏ မ်ိုးနြယ္မ်ားသည္ မင္းမ်ိုးနြယ္မ်ားျဖစ္ျကသည္။ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ အလြန္ထင္ရွားသည့္ ဗိုလ္မင္းေရာင္သည္ ေဒၚစုနွင့္ ဦးေလေတာ္စပ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္း ၏ မိခင္ျကီး သူ၏ ဦးရီးေတာ္သူ ပင္း၊ နတ္ေမာက္၊ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း သံုးျမို့ဝန္ ဦးေမာင္က ‘အစု’ ပင္ေခၚေလ့ရွိသည္ဟု ဆို၏။ ေဒၚစုေအာက္တြင္ ေမာင္ဖိုးသင္၊ ဦးေငြဒိုင္၊ ဦးေငြဆိုင္၊ ညီမ ေဒၚယု၊ ေဒၚပု၊ ေဒၚခင္ေမ တို့ရွိသည္။ ေဒၚစု ေခၚ အေမစုမွာ မေအတူ သမီးျဖစ္၍ မ်က္နွာေသးသြယ္သည္။ အသားညို၍ အရပ္မွာ မနိမ့္မျမင့္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ္အဂၤါ အေနအထားမွာ မဝလြန္း၊ မပိန္လြန္း ျကည့္၍ေကာင္းသည္။ အေမစုသည္ စကားနည္း၍ မ်က္နွာမွာ က်က္သေရရွိျပီး ခံ့ညားလွသည္။ အေမစုသည္ အစ္မ အျကီးဆံုး ျဖစ္သည့္ အျပင္ သိကၡါသမာဓိနွင့္ ျပည့္စံုရကား ေမြးခ်င္းေပါက္ေဖာ္ အားလံုးက ‘အစ္မျကီး’ ဟု ေခၚျကသည္။ အျခားသူမ်ားကလည္း နႈတ္ေယာင္လိုက္ကာ ‘အစ္မျကီး’ ဟုပင္ ေခၚျကသည္။
အေမစုသည္ ‘ဗိုင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိ’ ဆိုေသာ စကားကဲ့သို့ မိေကာင္းဖခင္ သားသမီး ျဖစ္သည့္ အတိုင္း အဘ ဦးျမေအး၊ အမိ ေဒၚသူဇာတို့၏ ဆံုးမ ကြပ္ကဲ မႈကို ေကာင္းစြာ ခံယူခဲ့ရေပသည္။ ထို့ေျကာင့္ပင္ (၁၁) နွစ္ သမီးအရြယ္ကပင္ ျမန္မာ အမ်ိုးသမီး တတ္အပ္သည့္ ရက္ကန္းအတတ္ကို သူမတူေအာင္ တတ္ေျမာက္ခဲ့ေလသည္။ゞင္းျပင္ ရက္ကန္း အတတ္နွင့္ မေက်နပ္ေသးဘဲ စက္ခ်ုပ္အတတ္ကို သင္ျကားလိုက္ေသးသည္။ အေမစု အတြက္ ကံဆိုးေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ အေမစုတို့ေခတ္က အမ်ိုးသမီးမ်ား စာသင္ျကားရေသာ အေလ့အထ နည္းပါးခဲ့ျခင္းေျကာင့္ စာေရးစာဖတ္ကို မတတ္ေျမာက္ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။ စာေပမသင္ျကားရ၍ စာမတတ္ေသာ္လည္း အေမစု၏ ဉာဏ္မွာ လူအမ်ား၏ လက္ဖ်ားခါ ခ်ီးက်ူးျခင္း ခံရေလာက္ေအာင္ ေကာင္းလွေပသည္။
အေမစု၏ မိဘမ်ားသည္ ေရွးလူျကီးမ်ား ပီပီ သမီးကညာ အခါ မလင့္ေစနွင့္ ဆိုေသာ စကားအတိုင္း အေမစုကို အသက္ (၁၉) နွစ္တြင္ နတ္ေမာက္ အေနာက္ပိုင္း ရွိ ေတာင္သူျကီး ဦးေဒကိုး၊ ေဒၚဆြဲေလး တို့၏ တစ္ဦးတည္းေသာသား ဦးဖာ နွင့္ ထိမ္းျမားေပးေလသည္။ မိဘ နွစ္ပါး သေဘာတူ၍သာ အေျကာင္းပါျကရေသာ္လည္း လက္မထပ္မီ အခ်ိန္က အေမစုမွာ ဦးဖာအား တစ္ျကိမ္ တစ္ခါမွ မေတြ့မျမင္ခဲ့ဘူးေခ်။ ထိမ္းျမား၍ အေျကာင္းပါေသာ အခ်ိန္က်မွသာ ဦးဖာ၌ ေက်ာက္ေပါက္မာမ်ား ပါသည္ကို သိရွိရေလသည္။
“ေမာင္ဖာမွာ ေက်ာက္ေပါက္မာ ပါမွန္း အိမ္ေထာင္က်မွ သိရတယ္ကြယ္” ဟု တစ္ခါတစ္ရံ ရယ္စရာ ေမာစရာ ေျပာတတ္ေလသည္။ ယင္းသို့ ဦးဖာနွင့္ အေျကာင္းဆက္ျပီးေနာက္ ေယာကၡမ အိမ္တြင္ လိုက္ပါ ေနထိုင္စဉ္အတြင္း ၁၈၉၄ ခုနွစ္၌ အျကီးဆံုးသမီး မခင္ညွြန့္ကို ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ထို့ေနာက္ ၁၈၉၅ တြင္ ဒုတိယသမီး မဝက္ကို ဖြားျမင္ျပန္သည္။ ၁၉၀၁ ခု၊ ဇြန္လ ၁၁ ရက္၊ အဂၤါေန့တြင္ ေမာင္ဘဝင္း (ေနာင္ အာဇာနည္ ဦးဘဝင္း) ကို ဖြားျမင္သည္။ゞင္းေနာက္ တတိယ သမီး မေရွြမွန္ ဖြားျမင္ခဲ့ေသာ္လည္း သမီးကေလး မေရွြမွန္သည္ (၁၃) နွစ္ အရြယ္ ငယ္စဉ္မွာပင္ ကြယ္လြန္တိမ္းပါးခဲ့ရသည္။
ထိုစဉ္က အေမစုသည္ ေယာကၡမ အိမ္တြင္လည္း မေန၊ မိဘေနအိမ္တြင္လည္း မခိုကပ္ေတာ့ဘဲ မိမိတို့ မင္းဝိုင္းျကီးအတြင္း၌ပင္ သီးသန့္ အိမ္တစ္ေဆာင္ ေဆာက္၍ ေနထိုင္ခဲ့ေလသည္။ ၁၉၀၅ ခုတြင္ ဒုတိယ သားျဖစ္ေသာ ေမာင္ေနေအာင္ကို ဖြားျမင္သည္။ ထိုအခ်ိန္က အေမစု၏ တိုက္တြန္းခ်က္အရ ဦးဖာမွာ လယ္သမားဘဝကို စြန့္၍ ေပ်ာ္ဘြယ္ျမို့တြင္ ဥပေဒသင္တန္း သြားေရာက္ သင္ျကားသည္။ ယင္းေနာက္ တတိယတန္း အမိန့္ေတာ္ရ စာေမးပြဲကို ဝင္ေရာက္ေျဖဆိုရာ နွစ္ခ်င္းေပါက္ေအာင္ျမင္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ အေမစုသည္ လယ္သမား မယား မယ္စုဘဝမွ အမိန့္ေတာ္ရ ေရွ့ေန ကေတာ္ ေဒၚစုဘဝသို့ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ေရာက္ရွိလာေလေတာ့သည္။
ဦးဖာ ေရွ့ေနျဖစ္ျပီး မျကာမီမွာပင္ သားေမာင္ညိုေမာင္နွင့္ ငယ္စဉ္ကပင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေသာ ေမာင္ထြန္းလင္းတို့ကို တစ္နွစ္ျခားစီ ဖြားျမင္ခဲ့ေလသည္။ ထို့ေနာက္ ၁၉၁၁ ခု၊ ဩဂုတ္လ ၂၀ ရက္၊ တနဂၤေနြေန့တြင္ ေမာင္ေအာင္သန္းေမြး၍ ၁၉၁၅၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္၊ စေနေန့တြင္ ေမာင္ေအာင္ဆန္း (ေနာင္ ဗိုလ္ခ်ုပ္ ေအာင္ဆန္း) တို့ကို ထြန္းကားခဲ့ေလသည္။ ထို့ေျကာင့္ အေမစုတြင္ သားသမီးေပါင္း ကိုးဦး တိတိ ထြန္းကားခဲ့သည္။ အေမစုမွာ အိမ္ေထာင္က်စ အခ်ိန္မွစ၍ ေမာင္ေနေအာင္ ေမြးသည့္ အခ်ိန္အထိ ဆင္းရဲ ပင္ပန္း ျကီးစြာ လုပ္ကိုင္ ရွာေဖြကာ အိမ္ေထာင့္ တာဝန္ကို ထိန္းခဲ့ရသည္။ ခင္ပြန္းသည္ ဦးဖာမွာ ငယ္စဉ္က ျမင္းစီး အလြန္ ဝါသနာပါခဲ့၍ ထိုစဉ္က နတ္ေမာက္၌ အလြန္ေခတ္စားခဲ့ေသာ ျမင္းျပိုင္ပြဲမ်ားတြင္ ဝင္ေရာက္ ယွဉ္ျပိုင္စီးနေျခင္း ျဖင့္သာ အခ်ိန္ျဖုန္း ခဲ့ေလသည္။ အေမစု တစ္ဦးတည္းသာ အိမ္ေထာင့္ဝန္ကို ထိန္းသိမ္း၍ သားသမီးမ်ားကို ရင္အုပ္မကြာ ေကြ်းေမြးျပုစုခဲ့ရေလသည္။
အေမစုသည္ ငယ္စဉ္ကစ၍ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္သည့္ အခ်ိန္အထိ ဘုန္းကံပါရမီနွင့္ ျပည့္စံုခဲ့သည့္ အမ်ိုးသမီးျကီး ျဖစ္ေလသည္။ သမီးအျကီးဆံုး မခင္ညွြန့္မွာ အေမစုနွင့္ အလြန္တူသည္။ အိမ္ေထာင္သားေမြး အလုပ္မ်ိုးကို စက္ဆုပ္သည္။ ထို့ေျကာင့္ပင္ အသက္ ၄၅၊ ၄၆ အရြယ္အထိ အိမ္ေထာင္ မျပုဘဲ မိခင္ျကီးနွင့္အတူ ေနထိုင္ခဲ့သည္။ သို့ေသာ္ အေမစုသည္ ေရွ့ေရးကို ေမွ်ာ္ေတြး၍ သမီးျကီးအား ေျမစာရင္းအက္စပက္ေတာ္ ဦးသာရင္နွင့္အတူ လက္ထပ္ေပးခဲ့သည္။
သို့ေသာ္ ဒုတိယသမီး မဝက္မွာ မိခင္နွင့္ ရာသက္ပန္ မခြဲလိုသျဖင့္ မိခင္က တိုက္တြန္းေသာ္လည္း ကြယ္လြန္သည့္ အခ်ိန္အထိ အပ်ိုျကီး ဘဝျဖင့္ ေနထိုင္သြားခဲ့ေလသည္။ သားအျကီးဆံုး ေမာင္ဘဝင္းမွာ မိခင္ကို အလြန္ ျကည္ညိုသည္။ ရိုးသားေျဖာင့္မတ္သည္။ နတ္ေမာက္ျမို့တြင္ ျမန္မာ ၉ တန္း ေအာင္ျမင္ျပီးေနာက္ ေရနံေခ်ာင္းသို့သြားေရာက္၍ ဘီအိုစီ ေရနံကုမၸဏီတြင္ စာေရး အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္သည္။ゞင္းရေသာ လစာကို စု၍ မိခင္ေထာက္ပံ့ေသာ ေငြနွင့္ ပူးေပါင္းကာ တကၠသိုလ္ သို့ ဆက္တက္ခဲ့သည္။ သို့ျဖင့္ ၁၉၂၉ ခုနွစ္တြင္ သခၤ်ာဂုဏ္ထူးျဖင့္ သိပၸံဘြဲ့ (B.Sc) ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ထို့ေနာက္ ေရနံေခ်ာင္းျမို့ အမ်ိုးသားေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းဆရာျကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။ အေမစုသည္ သားျကီးအားゞင္းသေဘာက်ေသာ ေတာင္တြင္းျကီးဇာတိ ဦးအံ့ျကီး၊ ေဒၚ ေရွြေမတို့၏ သမီး မခင္ေစာနွင့္ ၁၉၃၅ ခုတြင္ ကိုယ္တိုင္ေစ့စပ္၍ ေတာင္းရမ္း လက္ထပ္ ေပးခဲ့သည္။ သား၊ ေခြ်းမ မခင္ေစာ၊ ေျမးမ်ား ျဖစ္ေသာ မတင္လွဝင္း၊ ေမာင္ေစာဝင္း၊ ေမာင္ေအးဝင္း၊ ခင္ျမဝင္း၊ ေမာင္စိန္ဝင္း၊ ေမာင္ေထြးဝင္းတို့နွင့္ အတူ ဂ်ပန္တစ္ေခတ္လံုး အတူတကြ ေနထိုင္ခဲ့ရသျဖင့္ စိတ္ေက်နပ္မႈ ရရွိခဲ့သည္။
သားအလတ္ ေမာင္ေနေအာင္မွာလည္း ၁၉၂၇ ခုတြင္ တတိယတန္း ေရွ့ေနစာေမးပြဲ ေအာင္ျမင္ျပီးေနာက္ နတ္ေမာက္ျမို့အနီးရွိ ဘုန္းေတာ္ျပည့္ရြာသူျကီး ဦးဘိုးလွိုင္၏ သမီးမခင္ေလးနွင့္ ၁၉၃၀ ျပည့္နွစ္တြင္ အေမစုကိုယ္တိုင္ ေတာင္းရမ္း လက္ထပ္ေပးခဲ့သည္။ ေမာင္ေနေအာင္မွာ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ တရားမျမို့အုပ္ ခန့္ထားျခင္း ခံရသည္။ ေမာင္ေနေအာင္မွာ သားအားလံုးအနက္ အတူတူ ေနရခ်ိန္မ်ားသျဖင့္ အေမစုသည္ゞင္းအေပၚ၌ သံေယာဇဉ္ျကီးခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္းကိုးေယာက္အနက္ နို့ညွာျဖစ္ေသာ သား ေမာင္ေအာင္သန္း (၁၉၁၁-၁၉၉၁) ကိုလည္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ၁၉၃၄၌ ဝိဇၨာ (B.A) ဘြဲ့ရရွိျပီးေနာက္ နယ္ပိုင္ဝန္ေထာက္ ရာထူး ရရွိသည္ အထိ ပညာသင္ျကားေပးခဲ့၏။ ဦးေအာင္သန္းမွာ တကၠသိုလ္ တြင္ေနစဉ္ ယစ္မ်ိုးဝန္ေထာက္ ဦးဘ၊ ေဒၚစံတို့၏ တတိယသမီး မခင္နုနွင့္ အေျကာင္းဆက္မိသည္။ မခင္နု၏ အစ္မ ေဒၚခင္တုတ္ကို ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ဝင္ သခင္ထြန္းအုပ္က လက္ထပ္ခဲ့သျဖင့္ ဦးေအာင္သန္းနွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္သည္ မယားညီအစ္ကို ေတာ္ေလသည္။ မခင္နုမွာ အေမစုတို့နွင့္ အမ်ိုးေတာ္ေသာ ေတာင္တြင္းျကီး ဇာတိ ဦးဘတင္၏ သမီး ျဖစ္သည့္အတိုင္း အေမစုသည္ သေဘာက် ေက်နပ္ကာ အင္းစိန္ျမို့သို့ ကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ ေစ့စပ္ ေတာင္းရမ္း၍ ၁၉၃၆ ခု၊ နိုဝင္ဘာ ၇ ရက္ေန့တြင္ ျကီးက်ယ္စြာ မဂၤႅာေဆာင္ေပးခဲ့ေလသည္။ ဦးေအာင္သန္းသည္ မခင္နုနွင့္ သားသမီး ငါးဦး ( ေစာလွေအာင္သန္း၊ မရီရီသန္း၊ မတီတီေအာင္သန္း၊ ေမာင္ခ်ိုေအာင္သန္း၊ မငယ္ေမသန္း ) တို့ထြန္းကားခဲ့သည္။ သားအေထြးဆံုးနွင့္ အလိုလိုက္ရဆံုး ေမာင္ေအာင္ဆန္းကိုကား နတ္ေမာက္ျမို့ ဘုန္းေတာ္ျကီး ဦးေဘာဘိတ၏ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ သတၱမတန္း အထိ ပညာသင္ျကားေပးျပီးေနာက္ ၁၉၂၈ မွ ၁၉၃၂ ထိ ေရနံေခ်ာင္း အမ်ိုးသား အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ၁၀ တန္း ေအာင္ျမင္သည္ အထိ ထားခဲ့သည္။ゞင္းေနာက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို့ ပို့၍ ၁၉၃၇ တြင္ ဝိဇၨာ (B.A) ေအာင္ျမင္သည္ အထိ ပညာသင္ေပးခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းနွင့္ မခင္ျကည္တို့မွာ ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္း ၁၉၄၂ ခု၊ စက္တင္ဘာလ (၆) ရက္၊ တနဂၤေနြေန့တြင္ နွစ္ဦးသေဘာတူ ခ်စ္ျကိုက္ျက၍ B.I.A ျပည္သူ့ေဆးရံုျကီး (ယခု နိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးတကၠသိုလ္) တြင္ လက္ထပ္ခဲ့ျကရာ အေမစုမွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် အျခားသားသမီး မ်ားကဲ့သို့ ေတာင္းရမ္းလက္ထပ္ မေပးရေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ုပ္ရာထူး လက္ခံရျပီးေနာက္ မယားျပ အျဖစ္နွင့္ နတ္ေမာက္ျမို့သို့ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္း လာေရာက္လည္ပတ္စဉ္ မခင္ျကည္အား ေခၚေဆာင္ခဲ့ရာ ေခြ်းမကေလး၏ ရိုေသကိုင္းရွိုင္းမႈ၊ လိမၼာေရးျခား ရွိမႈ၊ တို့ကို သိျမင္ရေသာအခါ အေမစုမွာ သားနွင့္ ေခြ်းမကေလးေပၚတြင္ တျပံုးျပံုးနွင့္ ေက်နပ္ ဝမ္းေျမာက္မိေတာ့၏။ ထို့ေနာက္ အေမစု အသက္ ၆၀ ျပည့္ေသာနွစ္တြင္ ငယ္စဉ္ေတာင္ေက်းကစ၍ ေပါင္းသင္းခဲ့ေသာ ခင္ပြန္း ျဖစ္သူ ဦးဖာ ၆၇ နွစ္မွာ လူျကီးေရာဂါျဖင့္ ၁၉၃၁ ခု၊ ေမ ၁၈ ရက္တြင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္သြားရကား မုဆိုးမ ဘဝျဖင့္ သားသမီးမ်ားကို အုပ္ထိန္းကာ ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရေသးသည္။ အသက္ ၆၄ နွစ္အရြယ္တြင္ အေမစုမွာ ေလာကဓံတရား၏ ရိုက္ခတ္ျခင္းကို ဒုတိယ အျကိမ္ ခံရျပန္သည္။ အခ်စ္ဆံုး သမီးျကီး မခင္ညြန့္ မီးယပ္ေရာဂါျဖင့္ ၁၉၄၆ တြင္ ကြယ္လြန္သြားရာ အေမစုမွာ ပထမဆံုး သမီးအပူကို စတင္ခံစားခဲ့ရေလသည္။ ယင္းေနာက္ အခ်စ္ဆံုးသား မ်ား ျဖစ္သည့္ ဝန္ျကီး ဦးဘဝင္းနွင့္ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းတို့မွာ မသမာသူတို့၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလိုင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန့တြင္ က်ဆံုးသြားခဲ့ရေသာ အခါ တတိယေျမာက္ ျပင္းထန္ေသာ အပူမီးကို ခံစားရျပန္ေလသည္။ တစ္ဖန္ ဦးေနေအာင္၏ သမီး ျမင့္ျမင့္ကေလးမွာ ငယ္စဉ္ကပင္ အေမစုနွင့္အတူ လာေရာက္ေနထိုင္ရကား ‘သားမွာ အခ်စ္၊ ေျမးမွာ အနွစ္’ ဆိုေသာ စကားကဲ့သို့ ေျမးကေလးကို အလြန္ပင္ အခ်စ္ပိုခဲ့ေလသည္။ သို့ေသာ္ ျမင့္ျမင့္ကေလးမွာ နတ္ေမာက္ျမို့ ဗိုလ္ခ်ုပ္ အထိမ္းအမွတ္ နိုင္ငံေတာ္ တန္းျမင့္ေက်ာင္း၌ ဆ႒ဌမတန္းတြင္ ပညာသင္ျကားေနစဉ္ အဖ်ားေရာဂါျဖင့္ အေမစု၏ လက္ေပၚ၌ ရုတ္တရက္ အနိစၥေရာက္သြားေလရာ အေမစုမွာ စတုတၳအျကိမ္ ေျမးအပူနွင့္ ျကံုေတြ့ခဲ့ရသည္။ သို့ဂလို ေလာကဓံတရားကို အျကိမ္ျကိမ္ ျကံုေတြ့ခဲ့ရေသာ္လည္း တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားျခင္း မရွိဘဲ ရဲဝံ့စြာ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လွြားရင္း နတ္ေမာက္ျမို့ကို ရဲေဘာ္ျဖူမ်ား သိမ္းပိုက္ထားခ်ိန္ အသက္ ၇၅ နွစ္အရြယ္ ၁၉၅၁ ခု၊ ဒီဇင္ဘာ ၃ ရက္၊ တနလၤာေန့တြင္ နတ္ေမာက္ျမို့၌ပင္ ဘဝတစ္ပါးသို့ ေျပာင္းသြားခဲ့ရရွာသည္။ အေမစု၏ ဈာပနကို ငါးရက္တိတိထား၏။ ဈာပန ကိစၥ အဝဝကို အေမစု၏ ေမာင္ျဖစ္သူ ဘုန္းျကီး ဦးေဃာဘိတက ျကီးျကပ္စီစဉ္ေပးခဲ့သည္။ နတ္ေမာက္၌ ရွိေသာ ေဆြမ်ိုးအားလံုးက ဗိုလ္ခ်ုပ္၏ မိခင္ ျဖစ္သည့္ အတိုင္း ဂုဏ္ျဒပ္နွင့္ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြကာ မယ္ေတာ္ပ်ံကဲ့သို့ ျကီးက်ယ္ ခမ္းနားစြာ က်င္းပရန္ စီစဉ္ခဲ့ေသာ္လည္း ေခတ္ကာလ အေျခအေနကို လိုက္၍ က်ဉ္းက်ဉ္းနွင့္ ကိစၥျပီးေအာင္ ျပုလုပ္ရန္ ဦးျကီးေတာ္ သိမ္ေတာ္ေက်ာင္း ဆရာေတာ္ ဦးေဃာဘိတ က ဆံုးမခဲ့သျဖင့္ အက်ဉ္းရံုး၍ က်င္းပခဲ့ရေလသည္။ အေမစု၏ သက္ေစ့အျဖစ္ သံဃာေတာ္ ၇၅ ပါး ပင့္ေဆာင္၍ တစ္ပါးလွ်င္ ဝတၳုေငြ ငါးက်ပ္စီ လႉဒါန္း ပူေဇာ္ခဲ့ျကေလသည္။
ဦးဖာသည္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျကီးမ်ားျဖစ္ျကသည္ ဦးဘဝင္း၊ ဗိုလ္ခ်ုပ္ေအာင္ဆန္းတို့၏ ဖခင္ျဖစ္ျပီး အမ်ိုးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ အဘိုးတစ္ဦးျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္ဖက္မွာ ေဒၚစုျဖစ္သည္။ မိဘမ်ားမွာ ဦးေဒကိုးနွင့္ ေဒၚဆြဲေလးတို့ျဖစ္ျကျပီး ေျမယာပိုင္ရွင္မ်ားျဖစ္သည္။[၁] ဦးဖာသည္ လယ္ သမားမ်ိုးရိုးမွျဖစ္ျပီး ေလာကီေရးရာတြင္ လိမၼာေရးျခားမရွိ၊ စကားမေျပာ တံုဏွိဘာေဝ ေနတတ္သူတဦး ျဖစ္ ပါသည္။ ဉာဏ္ရည္ေကာင္း၍ စာေပဖက္တြင္ ထူးခြ်န္ေသာ္လည္း စကားနည္းလြန္းသျဖင့္ ဦးဖာသည္ မိမိ၏ အသက္ေမြးဝမ္းေျကာင္းအလုပ္ျဖစ္ေသာ ေရွ့ေနအလုပ္၌ ေအာင္ျမင္ျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ ထို့ေျကာင့္ ထက္ျမက္သြက္ လက္လွေသာ ဇနီးသည္ ေဒၚစုသာလွ်င္ မိသားစုစားဝတ္ေနေရးကို အဓိကတာဝန္ယူရပါသည္။[၂]
