အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ့အခြင့္အေရး ေျကျငာစာတမ္း
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ့အခြင့္အေရး ေျကညာစာတမ္း
၁၉၄၈ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝရက္
စပိန္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ့အခြင့္အေရး ေျကညာစာတမ္း နွင့္ အတူ Eleanor Roosevelt ကို ေတြ့ရစဉ္
ေမြးဖြားရာေဒသ Palais de Chaillot, ျပင္သစ္
ေရးသားသူမ်ား John Peters Humphrey (ကေနဒါ)
Rene Cassin (ျပင္သစ္)
P. C. Chang (တရုတ္)
Charles Malik (လက္ဘနြန္)
Eleanor Roosevelt (အေမရိကန္), အျခားေသာ နိုင္ငံသားမ်ား
ရည္ရြယ္ခ်က္ လူ့အခြင့္အေရး
ကြန္ယက္ http://www.unhchr.ch/udhr/
၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝရက္ေန့တြင္ က်ေရာက္မည့္အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူအခြင့္အေရးေျကညာစာတမ္း နွစ္ ၆၀ ျပည့္ အထိမ္းအမွတ္ အမွတ္အသား
ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြအေထြဆိုင္ရာ အစည္းအေဝးပြဲျကီးတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ့အခြင့္အေရး ေျကညာစာတမ္း ကို ေျကညာအသံုးျပုခဲ့ျပီး (၁၉၄၈ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝရက္ေန့တြင္ ျပင္သစ္နိုင္ငံရွိ Palais de Chaillot တြင္ အတည္ျပုခဲ့သည္။)။ ကမၻာ့အံ့ဘြယ္အရာမ်ားေရးသားသည့္ The Guinness Book of Records စာအုပ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ့အခြင့္အေရး ေျကညာစာတမ္းသည္ ကမၻာတြင္ အမ်ားဆံုး ဘာသာျပန္ဆိုထားသည့္ စာတမ္းတစ္ခုအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပုခံရသည္။[၁] အဆိုပါ ေျကညာစာတမ္းသည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ပြဲျဖစ္ျပီးေနာက္ ေတြ့ျကံုရေသာ အခက္အခဲမ်ား နွင့္ ကမၻာတဝွမ္းမွ ပထမဦးဆံုး ေတာင္းဆိုခဲ့ျကသည့္ လူသားတိုင္းသည္ ညီတူညာတူ အခြင့္အေရးမ်ား ရနိုင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ ေတာင္းဆိုခဲ့ျကျခင္းျဖစ္သည္။ အပိုဒ္ေပါင္း ၃၀ ပါရွိေသာ စာတမ္းတြင္ နိုင္ငံတကာနွင့္ ဆက္ဆံမႈ၊ ျပည္တြင္း လူ့အခြင့္အေရး တန္းတူရရွိနိုင္ဖို့ရန္ အုတ္ျမစ္တည္နိုင္ေစရန္၊ ဥေပဒ နွင့္ နိုင္ငံတိုင္းတြင္ အေျခခံ ဥပေဒ တည္ေဆာက္နိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ေရးသားခဲ့ျကသည္။
ေျကညာခ်က္နိဒါန္း
၁၉၄၈ ခုနွစ္၊ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန့တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ့ညီလာခံ အစည္းအေဝးျကီးက လူ့အခြင့္အေရး ေျကညာစာတမ္းျကီးကို အတည္ျပု၍ ေျကညာလိုက္ရာ ထိုေျကညာစာတမ္းျကီး၏ စာသားသည္ ေနာက္စာမ်က္နွာ မ်ားတြင္ အျပည့္အစံုပါရွိသည္။ ဤကဲ့သို့ရာဇဝင္တင္မည့္ ေျကညာခ်က္ကို ျပုလုပ္ျပီးေနာက္ ဤညီလာခံအစည္းအေဝးျကီးက ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ့ဝင္ နိုင္ငံ အားလံုးအား ထိုေျကညာစာတမ္းျကီး၏ စာသားကိုအမ်ားျပည္သူတို့ ျကားသိေစရန္ ေျကညာပါမည့္အေျကာင္းကို လည္းေကာင္း၊ ထို့ျပင္နိုင္ငံမ်ား၊ သို့တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမမ်ား၏ နိုင္ငံေရး အဆင့္အတန္းကို လိုက္၍ ခြဲျခားျခင္း မျပုဘဲ အဓိကအားျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားနွင့္ အျခားပညာေရး အဖြဲ့အစည္းမ်ားတြင္ ထိုေျကညာစာတမ္းျကီးကို ျဖန့္ခ်ိ ေဝငွ ေစရန္၊ ျမင္သာေအာင္ ျပသထားေစရန္၊ ဖတ္ျကားေစရန္နွင့္ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္း ေဖာ္ျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ပါမည့္ အေျကာင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ဆင့္ဆို လိုက္သည္။
စကားခ်ီး
လူခပ္သိမ္း၏ မ်ိုးရိုးဂုဏ္သိကၡာနွင့္တကြ လူတိုင္းအညီအမွ်ခံစားခြင့္ရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပုျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈတို့၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ျဖစ္ေသာေျကာင့္ လည္းေကာင္း၊ လူ့အခြင့္ေရးမ်ားကို အေရးမထား မထီေလးစား ျပုျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ အက်င့္သိကၡာကို ခ်ိုးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးတတ္သည့္ ရက္စက္ ျကမ္းျကုတ္ေသာ အျပုအမူမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေသာ ေျကာင့္လည္းေကာင္း၊ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေျပာဆိုနိုင္မႈ လြတ္လပ္စြာ သက္ဝင္ ယံုျကည္နိုင္မႈ၊ ေျကာက္ရြံ့ျခင္း၊ ခ်ို့ငဲ့ျခင္းတို့မွ ကင္းလြတ္စြာ အသက္ေမြးနိုင္မႈတို့ကို ခံစားရယူနိုင္ေစမည့္ ေလာကတစ္ခု ေပၚေပါက္လာရန္အေရးကို လူခပ္သိမ္းတို့က မိမိတို့၏ အထက္သန္ဆံုးေသာ လိုလားခ်က္ဆနၵျကီးအျဖစ္ျဖင့္ ျကြေးေျကာ္ ေျကညာျပီးျဖစ္ ေသာေျကာင့္လည္းေကာင္း၊ လူခပ္သိမ္းတို့သည္၊ တရားလက္လြတ္ နွိပ္စက္ကလူျပုမႈ၊ အုပ္စိုးမႈနွင့္ ဖိစီး ညွဉ္းပန္းမႈ တို့ကို ေနာက္ဆံုး မလွြဲသာ မေရွာင္သာ လက္နက္ စြဲကိုင္ကာ ေတာ္လွန္ျခင္း၊ ပုန္ကန္ျခင္းမျပုေစရန္၊ လူအခြင့္ေရး မ်ားကို ဥပေဒျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ ေပးရမည္ျဖစ္ေသာေျကာင့္ လည္းေကာင္း၊ နိုင္ငံ အခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ခင္ ရင္းနွီးစြာ ဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုတိုးတက္ေစရန္ ျကံေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ေသာေျကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အဖြဲ့ဝင္တို့သည္ မူလလူ့အခြင့္ ေရးမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ လူ၏ ဂုဏ္သိကၡာကို လည္းေကာင္း၊ ေယာက်ာ္း မိန္းမတို့၏ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ေလးစားယံုျကည္ပါသည္ဟု ကုလသမဂၢတြင္ ထပ္မံ၍ အတည္ျပု ျပီးသည့္ျပင္၊ လူမႈျကီးပြား တိုးတက္ေရးနွင့္တကြ ပိုမို လြတ္လပ္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူ့ဘဝ အဆင့္အတန္းတို့ကို ျမွင့္တင္ရန္ သနၷိ႒ဌာန္ခ်ျပီး ျဖစ္ေသာေျကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ့ဝင္ နိုင္ငံတို့သည္ကုလသမဂၢအဖြဲ့နွင့္ ပူးေပါင္း၍ လူအခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္ေကာင္း၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ကမၻာ့တဝွမ္းလံုးတြင္ ရိုေသေလးစားက်င့္သံုး ေစာင့္စည္း ျကျခင္းကို အားေပးမည္ဟု ကတိျပုျပီးျဖစ္ေသာေျကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ထိုေျကာင့္ အေထြေထြညီလာခံ က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ့အခြင့္အေရးေျကညာစာတမ္းကို လူတိုင္း အဖြဲ့ အစည္းတိုင္းသည္ အစဉ္ နွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတဝွမ္းလံုးတြင္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ရိုေသေလးစားျကေစရန္ ဆံုးမ သြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ ျကရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢအဖြဲ့ဝင္နိုင္ငံမ်ားနွင့္ ထိုနိုင္ငံတို့၏ အာဏာပိုင္အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆိုင္ရာ တိုင္းသူျပည္သား မ်ားအား အဆိုပါ အခြင့္အေရးနွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ထိေရာက္စြာ သိမွတ္က်င့္သံုး ေစာင့္စည္းျကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆိုင္ရာ တိုးတက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အားထုတ္ျကရမည္ဟုလည္းေကာင္း ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ လူ့အခြင့္အေရး မ်ားဆိုင္ရာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေျကညာစာတမ္းကို နိုင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတို့ တေျပးညီစြာ ေဆာင္ရြက္ နိုင္ျကစိမ့္ေသာငွာ ယခုထုတ္ျပန္ ေျကညာလိုက္သည္။
ေျကညာစာတမ္းတြင္ ပါဝင္ေသာ လူ့အခြင့္အေရးမ်ား
အပိုဒ္ ၁
လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတို့၌ ပိုင္းျခား ေဝဖန္တတ္ေသာ ဉာဏ္နွင့္ က်င့္ဝတ္ သိတတ္ေသာ စိတ္တို့ရွိျက၍ ထိုသူတို့သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏။
အပိုဒ္ ၂
လူတိုင္းသည္ လူ့အခြင့္ အေရး ေျကညာစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အခြင့္အေရး အားလံုး၊ လြတ္လပ္ခြင့္ အားလံုးတို့ကို ပိုင္ဆိုင္ ခံစားခြင့္ရွိသည္။ လူမ်ိုးနြယ္အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ က်ား၊ မ၊ သဘာဝအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံေရးယူဆခ်က္၊ သို့တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံနွင့္ ဆိုင္ေသာ၊ သို့တည္းမဟုတ္ လူမႈအဆင့္အတန္းနွင့္ ဆိုင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္း ဥစၥာ ဂုဏ္အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ မ်ိုးရိုးဇာတိအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင့္အတန္း အားျဖင့္ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ။ ထို့ျပင္ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေနထိုင္ရာ နိုင္ငံ၏ သို့တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏ နိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ စီရင္ပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္း တစ္ခုခုကို အေျချပု၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဒသနယ္ေျမတစ္ခုသည္ အခ်ုပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည့္ နယ္ေျမ၊ သို့တည္းမဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ ထားရသည့္ နယ္ေျမ၊ သို့တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ုပ္ခြင့္ အာဏာတို့ တစိတ္တေဒသေလာက္သာ ရရွိသည့္ နယ္ေျမ စသျဖင့္ ယင္းသို့ ေသာ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္ ဟူေသာ အေျကာင္းကို အေထာက္အထား ျပု၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုးဝ မရွိေစရ။
အပိုဒ္ ၃
လူတိုင္း၌ အသက္ရွင္ရန္ လြတ္လပ္မႈခြင့္နွင့္ လံုျခံုစိတ္ခ်ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၄
မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္အျဖစ္၊ သို့တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ နိုင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္း မျပုရ၊ လူကို ေက်းကြ်န္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအဝယ္ ျပုျခင္းနွင့္ ထိုသေဘာ သက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္ တားျမစ္ ရမည္။
အပိုဒ္ ၅
မည္သူကိုမွ် ညွဉ္းပန္း နွိပ္စက္ျခင္း၊ သို့တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ျကမ္းျကုတ္စြာ လူမဆန္စြာ ဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံမႈ မျပုရ၊ သို့တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းမျပုရ။
အပိုဒ္ ၆
လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိုလ္တစ္ဦး အျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ ျပုျခင္းကို ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၇
လူအားလံုးတို့သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီျကသည့္အျပင္၊ ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ကို ျခားနားျခင္း မခံရေစဘဲ တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ဤေျကညာ စာတမ္းပါ သေဘာတရားမ်ားကို ဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို့ခြဲျခားျခင္းကို လံႈ့ေဆာ္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ ေစရန္ အကာအကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၈
ဖြဲ့စည္းပံု အေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း အျခား ဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတိုင္းအတြက္ ေပးထားသည့္ အေျခခံ အခြင့္အေရး မ်ားသည္ ခ်ိုးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္ ထိုသို့ ခ်ိုးေဖာက္ဖ်က္ဆီး ေသာ ျပုလုပ္မႈေျကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ နစ္နာခ်က္ အတြက္ ထိုသူသည္ နိုင္ငံဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္တရားရံုးတြင္ ထိေရာက္စြာ သက္သာခြင့္ ရွိနိုင္ေစရမည္။
အပိုဒ္ ၉
မည္သူမွ် ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကို ျဖစ္ေစ၊ ခ်ုပ္ေနွာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ၊ ျပည္နွင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁ဝ
အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္ တာဝန္ ဝတၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မႈေျကာင့္ တရားစြဲဆို စီရင္ ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတိုင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္၏ လူအမ်ား ေရွ့ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ျကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစား ပိုင္ခြင့္ရွိသည္
အပိုဒ္ ၁၁
လူအမ်ား ေရွ့ေမွာက္၌ ဥပေဒအတိုင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မႈက်ူးလြန္သည္ဟု ထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရသည့္ အခ်ိန္အထိ ျပစ္မႈနွင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသူတိုင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆ ျခင္းခံထိုက္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထိုအမႈကို ျကားနာစစ္ေဆးရာဝယ္ စြပ္စြဲခံရသည့္ ျပစ္မႈအတြက္ ခုခံေခ်ပနိုင္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထိုသူအား ေပးျပီး ျဖစ္ေစရမည္။
လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား နိုင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ ျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈမေျမာက္ေသာ လုပ္ရပ္ သို့မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မႈအရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပုရ။ ထို့အျပင္ ျပစ္မႈက်ူးလြန္စဉ္အခါက ထိုက္သင့္ေစနိုင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပိုမိုျကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ကို ထိုက္သင့္ျခင္းမရွိေစရ။
အပိုဒ္ ၁၂
မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတိုင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ေနအိမ္ အသိုက္အဝန္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပးစာယူကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မခံေစရ။ ထို့ျပင္ မိမိ၏ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ပါ အတိုင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတိုင္းတြင္ ထိုသို့ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ပုတ္ခတ္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၃
လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏နိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ေရွြ့ေျပာင္း နိုင္ခြင့္၊ ေနထိုင္ခြင့္ရွိသည္။
လူတိုင္းတြင္ မိမိေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွ လည္းေကာင္း၊ အျခားတိုင္းျပည္မွလည္းေကာင္း ထြက္ခြာ သြားပိုင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္၊မိမိ၏ တိုင္းျပည္သို့ ျပန္လာ ပိုင္ခြင့္လည္းရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၄
လူတိုင္းသည္ ညွဉ္းပန္း နွိပ္စက္ ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတိုင္းျပည္ မ်ား၌ ေအးခ်မ္းစြာ ခိုလံႈေနနိုင္ခြင့္ရွိသည္။
နိုင္ငံေရးနွင့္ မပတ္သက္သည့္ ျပစ္မႈမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြက္ခ်က္နွင့္ သေဘာတရား မႈမ်ားကို ဖီဆန္ေသာ အမႈမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ ေပၚေပါက္ လာေသာ ျပစ္မႈေျကာင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ အမႈအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင့္အေရးကို အသံုးမျပုနိုင္ေစရ။
အပိုဒ္ ၁၅
လူတိုင္းသည္၊ နိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံ၏ နိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသည္။
ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ နိုင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန့္လွြတ္ျခင္း မခံေစရ၊ နိုင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲနိုင္ေသာအခြင့္အေရးကို လည္း ျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၆
အရြယ္ေရာက္ ျပီးေသာ ေယာက်ာ္း နွင့္ မိန္းမတို့တြင္ လူမ်ိုးကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ နိုင္ငံသား အျဖစ္ကို ေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေျကာင္းျပု၍ ခ်ုပ္ခ်ယ္ ကန့္သတ္ျခင္း မရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားနိုင္ခြင့္ နွင့္ မိသားစုထူေထာင္နိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်ာ္းနွင့္ မိန္းမ တို့သည္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဉ္ အခ်ိန္ အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကို ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းျကသည့္ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ျပုျခင္းနွင့္ စပ္လ်ဉ္းေသာ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိထိုက္သည္။
သတို့သား နွင့္ သတို့သမီး နွစ္ဦးနွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆနၵရွိမွသာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကို ျပုရမည္။
မိသားစု တစ္ခုသည္ လူ့အဖြဲ့အစည္း၏ သဘာဝက်ေသာ အေျခခံအဖြဲ့တစ္ရပ္ျဖစ္သည္၊ ထိုမိသားစုသည္ လူ့ အဖြဲ့အစည္းနွင့္ အစိုးရတို့၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၁၇
လူတိုင္းတြင္ မိမိ တစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း ၊ အျခားသူမ်ားနွင့္ ဖက္စပ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာ တို့ကို ပိုင္ဆိုင္ရန္ အခြင့္အေရးရွိရမည္။ ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္၊ မည္သူမွ် မိမိ၏ပစၥည္းဥစၥာပိုင္ဆိုင္ခြင့္ကို စြန့္လွြတ္ျခင္း မခံေစရ။
အပိုဒ္ ၁၈
လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚ ျကံဆနိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူရပ္တည္နိုင္ခြင့္ နွင့္ လြတ္လပ္စြာ သက္ဝင္ ကိုးကြယ္နိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို သို့တည္းမဟုတ္ သက္ဝင္ယံုျကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲနိုင္ခြင့္ ပါဝင္သည့္ အျပင္ မိမိ တစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသူမ်ားနွင့္ စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ား ေရွ့ေမွာက္တြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ့ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ဘဲ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ ကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာကို သို့တည္းမဟုတ္ သက္ဝင္ ယံုျကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္ စြာ သင္ျပနိုင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးနိုင္ခြင့္၊ ဝတ္ျပုကိုးကြယ္နိုင္ခြင့္နွင့္ ေဆာက္တည္ နိုင္ခြင့္တို့လည္း ပါဝင္သည္။
အပိုဒ္ ၁၉
လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆနိုင္ခြင့္နွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟ ေဖာ္ျပနိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ အေနွာင့္ အယွက္မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆနိုင္ခြင့္ ပါဝင္ သည့္အျပင္၊ နိုင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကို ေထာက္ထားရန္ မလိုဘဲ သတင္းအေျကာင္းအရာနွင့္ သေဘာတရားမ်ားကို တနည္းနည္း ျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးနိုင္ခြင့္၊ လက္ခံနိုင္ခြင့္နွင့္ ေဝငွ ျဖန့္ခ်ိခြင့္တို့လည္း ပါဝင္သည္။
အပိုဒ္ ၂ဝ
လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေဝးနိုင္ခြင့္ နွင့္ ဖြဲ့စည္းနိုင္ခြင့္ တို့ ရွိသည္။
မည္သူ့ကိုမွ် အဖြဲ့အစည္းတစ္ခုသို့ ဝင္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပုရ။
အပိုဒ္ ၂၁
လူတိုင္းတြင္ မိမိနိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ုပ္ေရး၌ ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္လိုက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္နိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏နိုင္ငံရွိ ျပည္သူ့ ဝန္ထမ္းအဖြဲ့၌ ဝင္ေရာက္နိုင္ရန္ တူညီသည့္ အခြင့္ အေရးရွိသည္။
ျပည္သူျပည္သားတို့၏ ဆနၵသည္ အုပ္ခ်ုပ္ အာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္၊ အဆိုပါ ဆနၵကို အခ်ိန္ကာလပိုင္းျခားလ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ထင္ရွားေစရမည္။ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ားတြင္လည္း လူတိုင္းအညီအမွ် ဆနၵမဲ ေပးနိုင္ခြင့္ ရွိရမည့္အျပင္ ၊ ထိုေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လွ်ို့ဝွက္ မဲေပး စနစ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ ျဖင့္ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။
အပိုဒ္ ၂၂
လူတိုင္းတြင္ လူ့အဖြဲ့အစည္း၏ အဖြဲ့ဝင္တစ္ဦးအေနနွင့္ လူမႈေရးလံုျခံုခြင့္ရယူပိုင့္ခြင့္ရွိသည့္ အျပင္နိုင္ငံေရး ျကိုးပမ္းမႈျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံတကာ ပူေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံအသီးသီး၏ဖြဲ့စည္းပံုနွင့္ လည္းေကာင္း၊ သယံဇာတ အင္အားနွင့္လည္းေကာင္း ထိုလူ၏ ဂုဏ္သိကၡာနွင့္ စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမႈေရးနွင့္ ယဉ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးမ်ားကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၃
လူတိုင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိနွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမႈ အလုပ္ အကိုင္ကို လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအေနကို ရရွိရန္ လည္းေကာင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။
လူတိုင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ၊ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ အခေျကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ လူတိုင္းတြင္၊ မိမိနွင့္ မိမိ၏ မိသားစုအတြက္ လူ့ဂုဏ္သိကၡာ နွင့္ ညီေအာင္ ေနထိုင္ စားေသာက္နိုင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္ျပင္၊ တရား မွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည့္ လစာေျကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ လိုအပ္ခဲ့လွ်င္အျခား နည္းလမ္းမ်ားမွ လူမႈေရး အေထာက္အပံ့ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
လူတိုင္းတြင္ မိမိအက်ိုး ခံစားခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမ်ား ဖြဲ့စည္းခြင့္ ၊ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၄
လူတိုင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန့္သတ္ထားသည့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာနွင့္တကြ အခါကာလအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ ထားသည့္ အလုပ္ အားလပ္ရက္မ်ားပါဝင္သည့္ အနားယူခြင့္နွင့္ အားလပ္ခြင့္ ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၅
လူတိုင္းတြင္ မိမိနွင့္တကြ မိမိ၏ မိသားစု က်န္းမာေရးနွင့္တကြ ကိုယ္စိတ္နွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္နိုင္ေရး အတြက္ အစာအဟာရ၊ အဝတ္အထည္ ေနအိမ္၊ ေဆးဝါး အကူအညီနွင့္ လိုအပ္သည့္ လူမႈ အေထာက္အပံ့မ်ား ပါဝင္ေသာ သင့္ေတာ္ ေလွ်ာက္ပတ္သည့္ လူမႈ အဆင့္အတန္းကို ရယူခံစားခြင့္ ရွိသည္။ ထို့ျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မက်န္းမမာ ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္အဂၤါ မစြမ္း မသန္ျဖစ္ေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မုဆိုးမျဖစ္ေသာအခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္အိုမင္းေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုယ္တိုင္က မတတ္နိုင္ေသာ အေျကာင္းေျကာင့္ ဝမ္းစာ ရွာမွီးနိုင္ေသာ နည္းလမ္း မရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနထိုင္စားေသာက္ေရးအတြက္ လံုျခံုစိတ္ခ်ရမႈ အခြင့္အေရးရွိသည္။
သားသည္ မိခင္မ်ားနွင့္ ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင့္ေရွာက္ျခင္းနွင့္ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင့္ ရွိသည္။ ဥပေဒအရ ထိမ္းျမားျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ အျခား နည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာ ကေလးအားလံုး သည္ တူညီေသာ လူမႈ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို ရယူ ခံစားျကရမည္။
အပိုဒ္ ၂၆
လူတိုင္းသည္ ပညာသင္ ယူနိုင္ခြင့္ရွိသည္၊ အနည္းဆံုးမူလတန္းနွင့္ အေျခခံ အဆင့္ အတန္းမ်ားတြင္ ပညာ သင္ျကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။ မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာ ျဖစ္ရမည္။ စက္မႈလက္မႈပညာနွင့္ အသက္ေမြးမႈ ပညာမ်ားကို ေယဘူယ်အားျဖင့္ သင္ျကားရယူ နိုင္ေစရမည္။ ထို့ျပင္ အထက္တန္းပညာအတြက္ အရည္အခ်င္းကို အေျခခံျပု၍ တူညီေသာ အခြင့္အေရး ရရွိေစရမည္။
ပညာသင္ျကားေရးကို လူသားတို့၏ စရိုက္လကၡဏာ အျပည့္အဝ တိုးတက္မႈ အျပင္၊ လူ့အခြင့္အေရးနွင့္ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ ရိုေသ ေလးစားမႈ တို့ကို ရွင္သန္ဖြံ့ျဖိုးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ျကား ေစရမည္။ ပညာသင္ျကားေရးသည္ နိုင္ငံ အားလံုး တို့တြင္ လည္းေကာင္း၊ လူမ်ိုးစုမ်ား တြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ့မ်ားတြင္ လည္းေကာင္း၊ အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈ၊ သည္းခံ မႈနွင့္ ခင္မင္ရင္းနွီးမႈတို့ကို အားေပးရမည္။ ထို့ျပင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္တံ့ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အလို့ငွါ၊ ကုလသမဂၢ၏ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေျမာက္ ေအာင္ အားေပးရမည္။
မိဘတို့တြင္၊ မိမိတို့၏ ကေလးမ်ား သင္ယူရမည့္ပညာ အမ်ိုးအစားကို ေရြးခ်ယ္နိုင္ေသာ လက္ဦး အခြင့္အေရးရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၇
လူတိုင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ယဉ္ေက်းမႈ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါဝင္ေဆာင္ ရြက္နိုင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကိုလြတ္လပ္စြာလိုက္စား ေမြ့ေလ်ာ္နိုင္ခြင့္၊ သိပၸံ ပညာထြန္းကားေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ဝင္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ နိုင္ခြင့္နွင့္ ထိုပညာ၏ အက်ိုး အာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားသံုးစြဲနိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
လူတိုင္းတြင္ သိပၸံမွ ျဖစ္ေစ၊ စာေပမွျဖစ္ေစ၊ သုခုမပညာမွ ျဖစ္ေစ၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ဉာဏ္ျဖင့္ျကံစည္ ဖန္တီးမႈမွ ျဖစ္ထြန္းလာသည့္ ဂုဏ္နွင့္ ေငြေျကး အက်ိုးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူနိုင္ရန္ အခြင့္အေရး အတြက္ ကာကြယ္မႈကို ရရွိရန္ အခြင့္အေရး ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၈
လူတိုင္းသည္ ဤေျကညာ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ား နွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အစံု ရယူနိုင္ေသာ လူမႈ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနနွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနတို့၏ အက်ိုးေက်းဇူးကို ခံစားနိုင္ခြင့္ ရွိသည္။
အပိုဒ္ ၂၉
မိမိ၏စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြံ့ျဖိုး တိုးတက္နိုင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ လူ့အသိုက္အဝန္း အတြက္လူတိုင္း၌ တာဝန္ ရွိသည္။
မိမိ၏ အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္ လြတ္လပ္ ခြင့္မ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ လူတိုင္းသည္၊ အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကိုအသိအမွတ္ျပု၍ ရိုေသေလးစားေစရန္အလို့ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီက်င့္သံုးေသာ လူ့အဖြဲ့အစည္းတြင္ ကိုယ္က်င့္တရားအျပင္၊ ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးနွင့္ ျပည္သူ့ အက်ိုး စီးပြား ျဖစ္ထြန္းေရးတို့ အတြက္၊ တရားမွ်တစြာ က်င့္ေဆာင္ရန္ အလို့ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒက ျပဌာန္းထားသည့္ ခ်ုပ္ခ်ယ္မႈမ်ားျဖင့္သာ ကန့္သတ္ျခင္းခံရမည္။
အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္ လြတ္လပ္ ခြင့္မ်ားကို မည္သည့္ အမႈကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားနွင့္လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမူမ်ားနွင့္ လည္းေကာင္း ဆန့္က်င္၍ မသံုးစြဲရ။
အပိုဒ္ ၃ဝ
ဤေျကညာစာတမ္းပါ အခြင့္အေရးနွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေျကာင္းတို့ကိုရည္ရြယ္၍၊ နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ အတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စုအတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အတြက္ ျဖစ္ေစ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟု ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ ဟုေသာ္လည္းေကာင္းအဓိပၸါယ္ ပိုင္းျခားေကာက္ယူျခင္း မရွိေစရ။ [၂][၃]
ကိုးကား
