လီကြမ္းယု
စကၤာပူနိုင္ငံ နာယကဝန္ျကီး လီကြမ္းယု
မစၥတာ လီကြမ္းယု (李光耀) သည္ စင္ကာပူနိုင္ငံ၏ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ ေဟာင္း ျဖစ္ျပီး ယခုလက္ရွိ စင္ကာပူနိုင္ငံ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ လီရွန္လံုး ၏ ဖခင္ ျဖစ္သည္။ လီကြမ္းယုအား ၁၉၂၃-ခု၊ စက္တင္ဘာလ (၁၆)ရက္ေန့တြင္ စကၤာပူနိုင္ငံ၌ ဖြားျမင္သည္။ လီကြမ္းယုသည္ စကၤာပူ ရပ္ဖဲေကာလိပ္တြင္ တက္ေရာက္ ပညာသင္ျကား ခဲ့ျပီးေနာက္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္အျပီးတြင္ ၁၉၄၆-ခုနွစ္မွ ၁၉၄၉-ခုနွစ္အထိ အဂၤႅန္နိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ျမို့ရွိ ကိန္းဘရစ္ခ်္ တကၠသိုလ္ ဖစ္ဝီလ်ံ ေကာလိပ္တြင္ ဆက္လက္ပညာသင္ျကား၍ လန္ဒန္တြင္ ဝတ္လံုေတာ္ရ အျဖစ္ခံယူခဲ့သည္။
အဂၤႅန္မွ ျပန္လာျပီးေနာက္ ဝတ္လံုအျဖစ္ゞင္း၊ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ား အတြက္ ဥပေဒ အျကံေပးအရာရွိအျဖစ္ゞင္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ လီကြမ္းယုသည္ ျပည္သူ့လႈပ္ရွားမႈပါတီ (PAP)ကို ၁၉၅၄-ခုနွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ရာ၌ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ゞင္းပါတီ၏ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၅၅-ခု၊ ဧျပီလ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ သဘၤောက်င္းေဒသ အလုပ္သမား လူတန္းစားမ်ား အေျခစိုက္သည့္ တန္ဂြ်န္းပါဂါ မဲဆနၵနယ္မွ ဝင္ေရာက္ယွဉ္ျပိုင္ရာ ပီေအပီပါတီဝင္ အမတ္သံုးဦးအနက္ တစ္ဦး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ လီကြမ္းယုသည္ ၁၉၅၅-ခုနွစ္မွစ၍ တန္ဂြ်န္းပါဂါ မဲဆနၵနယ္အမတ္အျဖစ္ တစ္ဆက္တည္း ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။
၁၉၅၉-ခုနွစ္ ေမလ၌ က်င္းပေသာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပီေအပီပါတီသည္ မဲဆနၵနယ္ ၅၁-ေနရာအနက္ ၄၃-ေနရာအထိ အပိုင္ရခဲ့သည္။ လီကြမ္းယုသည္ ပီေအပီပါတီ ေခါင္းေဆာင္အေနျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ့ကို ဖြဲ့စည္းကာ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပီေအပီပါတီသည္ ၁၉၆၃-ခု၊ စက္တင္ဘာလအတြင္း က်င္းပေသာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္လည္း အမတ္ ၅၁-ေနရာအနက္ ၃၇-ေနရာ ရရွိကာ ေအာင္ပြဲခံနိုင္ခဲ့သည္။ လီကြမ္းယုသည္ မေလးရွားပါလီမန္သို့ တက္ေရာက္ရေသာ စကၤာပူကိုယ္စားလွယ္ ၁၅-ဦးအနက္ တစ္ဦးအျဖစ္ပါဝင္ရသည္။ ၁၉၇၂၊ ၁၉၇၆၊ ၁၉၈၀-ခုနွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း ပီေအပီပါတီ အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၈၄-ခု၊ ဒီဇင္ဘာလ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲဆနၵနယ္ ၃၀-ခုတြင္ ပီေအပီ အမတ္ေဟာင္းမ်ား ျပိုင္ဘက္မရွိ ေရြးခ်ယ္ခံရျပီး က်န္မဲဆနၵနယ္ ၄၉-ခုတြင္ ယွဉ္ျပိုင္ အေရြးခံရာ မဲဆနၵနယ္ ၄၇-ခုတြင္ ပီေအပီအမတ္ေဟာင္းမ်ား အနိုင္ရရွိခဲ့ျကသည္။ [၁]
စင္ကာပူနိုင္ငံ ခ်မ္းသာေသာနိုင္ငံျဖစ္ေအာင္ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ လီကြမ္ယု-သည္ လီမ်ိုးနြယ္ဝင္ ဟတ္ကာတရုတ္လူမ်ိုးမွ ဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္။ ၁၉၂၃-ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၆-ရက္ေန့တြင္ စင္ကာပူ၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ လီကြမ္ယု၏ ဘိုးဘြားမ်ားသည္ ၁၉-ရာစုေနွာင္းပိုင္းမွစ၍ စင္ကာပူနိုင္ငံ၌ စတင္အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ျကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ျကြယ္ဝခ်မ္းသာေသာ မ်ိုးနြယ္မွ ဆင္းသက္လာခဲ့ေသာ လီကြမ္ယုသည္ ထိုေခတ္က အထက္တန္းက်သည့္ အဂၤႅိပ္ဘာသာျဖင့္ သင္ျကားေသာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားသို့ တက္ေရာက္သင္ယူနိုင္ခဲ့သည္။ မိသားစုတြင္ အျကီးဆံုးသားျဖစ္၍ ေခါင္းေဆာင္မႈနွင့္ ဆံုးျဖတ္နိုင္မႈ စြမ္းရည္ကို ငယ္စဉ္ကာလမွပင္ အေလ့အက်င့္ရရွိခဲ့သည္။ လီကြမ္ယု၏ ျကိုးစားမႈနွင့္ မိဘမ်ား၏ ျကပ္မတ္မႈေျကာင့္ ၁၉၃၅-ခုနွစ္တြင္ မူလတန္းကို ပထမအဆင့္ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီး စင္ကာပူတြင္ နာမည္အျကီးဆံုး ရာေဖးလ္ အထက္တန္းေက်ာင္းသို့ ဝင္ခြင့္ရခဲ့သည္။ လီကြမ္ယုသည္ ရာေဖးလ္ေက်ာင္းတြင္ ပညာထူးခြ်န္ေသာေျကာင့္ စေကာလားရွစ္ေထာက္ပံ့ေျကး ရခဲ့သည့္အျပင္ ၁၉၄၀-ျပည့္နွစ္တြင္ ကင္းဘရစ္ အထက္တန္းစာေမးပြဲကို စင္ကာပူနွင့္ မေလးရွားနယ္ေျမတခုလံုး၌ ပထမစြဲ၍ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလအတြင္း၌ စင္ကာပူရွိ ရာေဖးလ္ေကာလိပ္မွာပင္ ဆက္တက္ခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ တရုတ္စာနွင့္ ဂ်ပန္စာဘက္သို့ ဦးလွည့္သင္ျကားခဲ့သည္။ ထို့ေနာက္ ဂ်ပန္ေထာက္ပံ့ေရးဌာနတြင္ စာေရးဝင္လုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၃-ခုနွစ္တြင္ ဂ်ပန္သတင္းျဖန့္ခ်ိေရးဌာန၌ အဂၤႅိပ္ပိုင္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ အလုပ္ရခဲ့သည္။
လီကြမ္ယုသည္ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း လမ္းေဘးပြဲစား၊ ကပ္ေစးနွဲ မုန့္ပဲသေရစာေရာင္းသူ စသည့္ ျကံုရာအလုပ္မ်ားျဖင့္လည္း ဝမ္းေရးကို တဖက္က ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ၁၉၄၉-ခုနွစ္တြင္ ရွိစုမဲ့စု ရွာေဖြစုေဆာင္း ထားေသာေငြျဖင့္ လန္ဒန္တြင္ ဥပေဒပညာ သင္ျကားေနစဉ္ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒကို စိတ္ဝင္စားကာ ေလ့လာခဲ့သည္။ လူျဖူအဂၤႅိပ္တို့၏ လူမ်ိုးခြဲျခားမႈနွင့္ ကိုလိုနီဝါဒ က်င့္သံုးမႈမ်ားကို ကိုယ္ေတြ့မ်က္ျမင္ခံစားခဲ့ရသည့္အတြက္ နယ္ခ်ဲ့ဆန့္က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္မ်ားလည္း ကိန္းေအာင္းလာခဲ့သည္။
၁၉၄၇-ခုနွစ္တြင္ ဘုရင္မ၏ ပညာသင္ဆုျဖင့္ လန္ဒန္သို့ေရာက္လာခဲ့ေသာ မစ္(ခ္) ခ်ူးနွင့္ လွ်ို့ဝွက္လက္ထပ္ခဲ့သည္။ လန္ဒန္တြင္ ၄-နွစ္ခန့္ ပညာသင္ခဲ့စဉ္အတြင္း ဘဝတူလက္ဝဲယိမ္း စင္ကာပူ-မေလး ေက်ာင္းသားမ်ားနွင့္ ဆက္သြယ္စည္းရံုးခဲ့ရာမွ ျဗိတိသွ်အစိုးရ၏ သကၤာမကင္းျဖစ္မႈကို ခံခဲ့ရသည္။
၁၉၅၀-ျပည့္နွစ္တြင္ စင္ကာပူသို့ ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာျပီး ဝတ္လံုအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ တျခားဘက္မွလည္း ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္မွ စင္ကာပူ လြတ္ေျမာက္ေရး နိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ျဗိတိသွ်ဆန့္က်င္ေရး သပိတ္မ်ား၌ အလုပ္သမားေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၄-ခုနွစ္တြင္ ျပည္သူ့လႈပ္ရွားမႈပါတီ (People's Action Party-PAP) ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ PAP သည္ ျဗိတိသွ် အုပ္ခ်ုပ္မႈေအာက္တြင္ ပိုမိုတိုးခ်ဲ့လာသည့္ ဥပေဒျပုေကာင္စီ၌ အဓိကအတိုက္အခံပါတီ ျဖစ္လာသည္။
၁၉၅၉-ခုနွစ္၌ စင္ကာပူတိုက္ပိုင္ အုပ္ခ်ုပ္ခြင့္ ရရွိလာေသာအခါ အာဏာရပါတီ ျဖစ္လာသည္။ လီကြမ္ယုမွာလည္း ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ုပ္ခြင့္ရ စင္ကာပူျပည္နယ္၏ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၆၅-ခု ဩဂုတ္လ ၉-ရက္ေန့တြင္ မေလးျပည္ေထာင္စုမွ စင္ကာပူကို ခြဲထြက္၍ လြတ္လပ္ေသာနိုင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ကာ လီကြမ္ယုသည္ ဝန္ျကီးခ်ုပ္အျဖစ္ တာဝန္ယူျပီး စင္ကာပူကို ခ်မ္းသာေသာနိုင္ငံျဖစ္ေအာင္ ျကိုးစားခဲ့သည္။
စင္ကာပူနိုင္ငံသည္ အေရွ့ေတာင္အာရွေဒသတြင္ပါဝင္ေသာ နိုင္ငံျဖစ္ျပီး စတုရန္းမိုင္ ၁၇၃-မိုင္ က်ယ္ဝန္းသည္။ ၂၀ဝ၈-ခုနွစ္ သန္းေခါင္းစာရင္းအရ လူဦးေရ ၄၈၃၉၄၀ဝ-ခန့္ရွိသည္။ လီကြမ္ယု ၁၉၅၉-စင္ကာပူေဒသ၌ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ ျဖစ္လာခ်ိန္ဝယ္ အသက္ ၃၆-နွစ္သာ ရွိေသး၏။ သို့ရာတြင္ အရြယ္နွင့္မမွ်ေအာင္ပင္ ျကီးမား၍ အနၱရာယ္မ်ားလွေသာတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ရသည္။ ကြန္ျမူနစ္တို့၏ ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈနွင့္ အလုပ္သမားသပိတ္ေမွာက္မႈမ်ား၊ အျကမ္းဖက္ အဓိကရုဏ္မ်ား၊ PAP ပါတီမွာ ခြဲထြက္မႈစသည့္ နိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မႈမ်ားနွင့္ စီးပြားေရးနိမ့္က်မႈ၊ ဘ႑ဍာေရးလိုေငြမ်ားျပားမႈ စသည့္ စီးပြားေရးျပႆနာေပါင္းစံုကို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းခဲ့ရသည္။ ထိုအေျခအေန၌ လီကြမ္ယုသည္ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး စသည္တို့ ဘက္ေပါင္းစံုမွ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ တိုးတက္လာေစရန္ အျပင္းအထန္ ျကိုးပမ္းခဲ့သည္။
ဝန္ျကီးခ်ုပ္ လီကြမ္ယုသည္ ျပည္သူလူထုအတြက္ အလုပ္အကိုင္တည္ျငိမ္မႈနွင့္ စားဝတ္ေနေရး အဆင္ေျပမႈကို ျပည့္စံုနိုင္သမွ် ျပည့္စံုေအာင္ ဖန္တီးသကဲ့သို့ ျပည္သူမ်ား စည္းကမ္းစနစ္တက် ေနထိုင္ေရးကိုလည္း ျကပ္မတ္ထားသည္။ လမ္းေပၚတြင္ အမွိုက္ပစ္ျခင္းမွ အမ်ားသံုးအိမ္သာတြင္ သံုးျပီးေနာက္ သန့္ရွင္းေရးအတြက္ ေရဆြဲမခ်သြားသည္အထိ ဒဏ္ရိုက္အျပစ္ေပးသည္။ ထို့ေျကာင့္ စင္ကာပူသည္ ကမၻာတြင္ အသန့္ရွင္းဆံုးနွင့္ စည္းကမ္းအရွိဆံုး ျမို့ေတာ္ျဖစ္ေနသည္။ ျမို့ေတာ္သန့္ရွင္းမႈ မထိခိုက္ေစရန္ ပီေကနွင့္ ကြမ္းစားျခင္းကိုပင္ ကန့္သတ္တားျမစ္ထားသည္။ တဖက္တြင္ ဝန္ထမ္းမ်ား အဂတိလိုက္စားမႈမရွိေစရန္ စည္းကမ္းတင္းက်ပ္ ထားသကဲ့သို့ လာဘ္စားဖို့မလိုေအာင္လည္း လုပ္ခလစာမ်ား လံုလံုေလာက္ေလာက္ ေပးထားသည္။ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ လီကြမ္ယု၏ လစာမွာ အေမရိကန္သမၼတ၏ လစာထက္ပင္ မ်ားသည္ဟု ဆိုသည္။
စင္ကာပူနိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးတည္ျငိမ္စြာ တိုးတက္ဖြံ့ျဖိုးေနျခင္းမွာ နိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈ၏ အက်ိုးဆက္ေျကာင့္ လည္း ျဖစ္သည္။ စင္ကာပူတြင္ ၁၉၅၉-ခုနွစ္၌ လီကြမ္ယု တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ PAP ပါတီကသာ အာဏာရရွိေနသည္။ နိုင္ငံေရးအရ အစဉ္တစိုက္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈရရွိေရးကို အထူးအေလးထားသည္။ ျခံု၍ သံုးသပ္ရလွ်င္ စင္ကာပူနိုင္ငံ၏ အံ့ဘနန္းတိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈမ်ားတြင္ စင္ကာပူနိုင္ငံ၏ ဖခင္ျကီးဟု ဆိုင္နိုင္ေသာ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ေဟာင္း ဝါရင့္ဝန္ျကီး လီကြမ္ယု၏ အေျမာ္အျမင္ ျကီးမႈ၊ ဇြဲလံု့လထက္သန္မႈ၊ စည္းကမ္းစနစ္ျကီးမႈ၊ ပညာအရည္အခ်င္း ျပည့္ဝမႈနွင့္ အေတြ့အျကံု ရင့္က်က္မႈစေသာ အဖိုးမျဖတ္နိုင္သည့္ ေခါင္းေဆာင္မႈအရည္အေသြးမ်ားက အေရးပါေသာအေျကာင္းရင္း တရပ္အျဖစ္ ပါဝင္ေနသည္ကား မည္သို့မွ် မျငင္းနိုင္ေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ [၂]
၂၀၁၁ ခုနွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အနိုင္ရျပီးေနာက္တြင္ လွြတ္ေတာ္ အမတ္ တစ္ဦး အျဖစ္ ဆက္လက္ တာဝန္ယူခဲ့ေသာ္လည္း ဂိုခ်ုပ္ေတာင္ နွင့္ အတူ အစိုးရ အဖြဲ့မွ အနားယူျပီ ျဖစ္ေျကာင္း ေျကျငာခဲ့သည္။
ကြယ္လြန္
စင္ကာပူနိုင္ငံရဲ့ ပထမဆံုး ဝန္ျကီးခ်ုပ္လည္းျဖစ္၊ နိုင္ငံထူေထာင္သူ ေခါင္းေဆာင္ျကီးအျဖစ္ ေလးစားအသိအမွတ္ျပုခံရသူလည္းျဖစ္တဲ့ လီကြမ္ယု (၉၁ နွစ္) သည္ ၂၀၁၅-ခု၊ မတ္လ၊ ၂၃-ရက္ (တနလၤာေန့) မနက္ ၃ နာရီ ၁၈ မိနစ္ မွာ ကြယ္လြန္သြားသည္။ အဆုတ္ေရာင္ ေရာဂါေျကာင့္ စင္ကာပူ အေထြေထြေဆးရံုျကီးတြင္ ကာလရွည္ျကာ ကုသမႈခံယူခဲ့ရသည္။ အေမရိကန္သမၼတ၊ ကုလအတြင္းေရးမႉးခ်ုပ္ အပါအဝင္ နိုင္ငံတကာေခါင္းေဆာင္ေတြက ဝမ္းနည္းေျကာင္းသဝဏ္လွြာေပးပို့ခဲ့ျကသည္။ စင္ကာပူနိုင္ငံမွာ တနလၤာေန့ကေန တနဂင္ေၷြေန့အထိ နိုင္ငံေတာ္ဝမ္းနည္းျခင္းအထိမ္းအမွတ္ေန့အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားျပီး နိုင္ငံေတာ္အဆင့္ ဈာပနအခမ္းအနားကို မတ္ ၂၉ တနဂင္ေၷြေန့မွာ က်င္းပသြားမယ္။[၃] [၄]
ကိုးကား
↑ သန္းဝင္းလွိုင္ ေရး ျမန္မာမ်ားအတြက္ စကၤာပူခရီးသြား လမ္းညွြန္
↑ ဦးျမင့္ေစာ-(သမိုင္းပါေမာကၡ၊ ပုသိမ္တကၠသိုလ္)
