သက္တမ္းတိုး ပထမအျကိမ္
၂၀ဝ၅ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာ ၂၈ ရက္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ထားျခင္းကို တစ္နွစ္ထပ္မံ တိုးျမွင့္ေျကာင္း အမ်ိုးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ့ခ်ုပ္မွ အတည္ျပုခဲ့သည္။ အေနာက္တိုင္းနိုင္ငံမ်ားနွင့္ ကုလသမဂၢတို့မွ အဆိုပါ တိုးျမွင့္မႈကို သေဘာမတူေျကာင္းျပသခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၆ ခုနွစ္ ေမလတြင္ ကုလသမဂၢ နိုင္ငံေရးရာဌာနမွ လက္ေထာက္အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ုပ္ျဖစ္သူ အီဗရာဟင္ ဂန္ဘာရီသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေတြ့ဆံုခဲ့ေလသည္။ ゞင္းေတြ့ဆံုမႈသည္ ၂၀ဝ၄ ခုနွစ္မွ စတင္၍ နိုင္ငံျခားသား အရာရွိ တစ္ဦးနွင့္ ပထမဆံုးေသာ ေတြ့ဆံုမႈျဖစ္သည္။
သက္တမ္းတိုး ဒုတယအျကိမ္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ အက်ယ္ခ်ုပ္ခ်ထားျခင္းကို ၂၀ဝ၆ ခုနွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္တြင္ အဆံုးသတ္ေစမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ုပ္ ကိုဖီအာနန္မွ ဗိုလ္ခ်ုပ္မႈးျကီး သန္းေရွြထံသို့ တိုက္ရိုက္ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို ပယ္ခ်ျပီး ျမန္မာအစိုးရမွ ေနာက္ထပ္တစ္နွစ္ ထပ္မံတိုးျမွင့္ခဲ့သည္။ ျမန္မာအစိုးရက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ၁၉၇၅ ခုနွစ္ နိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရး အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၀(ခ) အရ ရံုးမတင္ပဲ လူတစ္ေယာက္အား ငါးနွစ္ အထိခ်ုပ္ေနွာင္ထားနိုင္သည့္ ပုဒ္မျဖင့္ ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္း ထားခဲ့သည္။
၂၀ဝ၆ ခုနွစ္ ဇြန္ ၉ ရက္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ ျပင္းထန္သည့္ ဝမ္းေလွ်ာေရာဂါနွင့္ အားေလ်ာ့ျပီး ေဆးရံုတင္ထားျခင္း ခံရေျကာင္း အေဝးေရာက္ ညြန့္ေပါင္းအစိုးရ၏ ကုလသမဂၢ ကိုယ္စားလွယ္မွ သတင္းေပးပို့ခဲ့သည္။ ゞင္းေျကျငာခ်က္မ်ိုးကို ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ရဲခ်ုပ္ ဗိုလ္မႈးခ်ုပ္ ခင္ရီမွ ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၆ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာ ၁၁ ရက္တြင္ လက္ေထာက္အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ုပ္ ဂန္ဘာရီသည္ လူ့အခြင့္အေရးကို က်ယ္ျပန့္စြာ လိုက္နာေစလိုသျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ေလးရက္ျကာခရီးဆန့္ခဲ့ရာမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။ ဂန္ဘာရီ၏ အဆိုအရ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွာ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္သည္ကို ေတြ့ရွိရျပီး သူမ၏ဆနၵမွာ မိသားစုဆရာဝန္နွင့္ ပိုမို၍ ပံုမွန္ျပသလိုေျကာင္း ေျပာျကားခဲ့သည္။
၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန့တြင္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ုပ္ ဘန္ကီမြန္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ားသို့ ေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို လွြတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ျပီး၊ စစ္အစိုးရသည္ ေထာင္သား ၂၈၃၁ ေယာက္ကို လွြတ္ေပးခဲ့ရာတြင္၊ နိုင္ငံေရး အက်ဉ္းသား ၄၀ ပါဝင္သည္။၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၈ ရက္ေန့တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ သူမ၏ နိုဘဲလ္လ္ဆုေက်းမ်ားကို အခြန္ေပးေဆာင္ျခင္းမရွိဘဲ ျပည္ပတြင္ အသံုးျပုခဲ့သည္ဟု၍ အစိုးရပိုင္ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာမွ စြပ္စြဲလိုက္သည္။ ထိုစြပ္စြဲမႈသည္ အေမရိကန္နိုင္ငံမွ ေထာက္ပံ့က်င္းပေနသည့္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢလံုျခံုေရးေကာင္စီတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံသည္ နိုင္ငံတကာလံုျခံုေရးကို အနၱရာယ္ေပးနိုင္ေသာ နိုင္ငံျဖစ္ေနသည္ ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ျပီးခ်ိန္တြင္ျဖစ္သည္။
သက္တမ္းတိုး တတိယအျကိမ္
အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါး- ၂၀ဝ၇ စစ္အစိုးရအား ဆန့္က်င္ဆနၵျပမႈ
၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ ေမလ ၂၅ ရက္ေန့တြင္ စုျကည္၏ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္သက္တမ္းကို ၅ နွစ္ဆက္တိုက္ ခ်ုပ္ေနွာင္နိုင္ရန္ ထပ္မံ၍ သက္တမ္း တစ္နွစ္တိုးခဲ့သည္။ ၁၉ ရက္ ဩဂုတ္လ ၂၀ဝ၇ ခုနွစ္တြင္ ေလာင္စာဆီေဈးမ်ားတက္ခဲ့ျပီးေနာက္၊ စစ္အစိုးရမွ ေျခမႈန္းမည္ဟု အမိန့္ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ္လည္း ဘုန္းျကီးမ်ားမွ ေန့စဉ္ဆက္တိုက္ ဆနၵျပခဲ့ျကသည္။[၂၄]
၂၂ ရက္ ဆက္တင္ဘာလ ၂၀ဝ၇ ခုနွစ္တြင္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွာ အက်ယ္ခ်ုပ္က်ေနခဲ့ေသာ္လည္း၊ သူ၏ ေနအိမ္တံခါးဝမွ လူ့အခြင့္အေရးမ်ားအတြက္ ဆနၵျပေနသည့္ ဘုန္းျကီးမ်ားကို ဂါရဝျပုခဲ့သည္။[၂၅] ထိုရက္မ်ားေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို အင္းစိန္ေထာင္ (၂၀ဝ၃ ခုနွစ္တြင္လည္း ထိုေထာင္တြင္ ထိမ္းသိမ္းခံရသည္)သို့ လွြဲေျပာင္းခဲ့သည္ဟု သတင္းမ်ားထြက္ခဲ့သည္။[၂၆][၂၇][၂၈][၂၉] ၃၀ ရက္ စက္တင္ဘာ ၂၀ဝ၇ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ေနအိမ္အနီးတြင္ ကုလသမဂၢ၏ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ေပးပို့နိုင္သူနွင့္ တစ္နာရီျကာ ေတြ့ဆံုခဲ့ျပီး၊ ၂ ရက္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကုလသမဂၢမွ အီဘရာဟင္ ဂမ္ဘာရီ နွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္တို့ ေတြ့ဆံုမႈေနာက္ပိုင္း ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ျဖင့္ ဆက္လက္ရွိေနေျကာင္း အတည္ျပုနိုင္ခဲ့သည္။[၃၀][၃၁]ゞင္းခရီးစဉ္တြင္ ဂန္ဘာရီသည္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ သန္းေရွြအပါအဝင္၊ ဗိုလ္မႈးျကီးမ်ား နွင့္ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။ နိုင္ငံပိုင္ ရုပ္ျမင္သံျကားဌာနမွ ေဒၚစုသည္ ဂန္ဘာရီနွင့္ နွစ္ျကိမ္တိုင္ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္ ဟုေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သူမအား ထပ္မံ အက်ဉ္းခ်ခံလိုက္ရသည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ၄ နွစ္အေတာအတြင္းတြင္ ပထမဦးဆံုးေသာ နိုင္ငံပိုင္ ရုပ္သံဌာနမ်ားတြင္ ေတြ့ျမင္ရျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၄ ရက္ေန့တြင္၊ ေဒၚစုသည္ အက်ဉ္းေထာင္တြင္ ေနရေသာ ကာလသည္ ၁၂ နွစ္ျပည္ျပီျဖစ္ျပီး၊ နိုင္ငံတကာမွ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားျကေသာ အဖြဲ့အစည္းမ်ားမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္ အျခားေသာ နိုင္ငံေရးအက်ဉ္းသား လွြတ္ေျမာက္ေပးရန္ ျမို့ျကီး ၁၂ ခုတြင္ ဆနၵျပခဲ့ျကသည္။ ၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၅ ရက္ေန့တြင္ ေဒၚစု နွင့္ စကားေျပာဆိုနိုင္ရန္ ျကားခံဆက္သြယ္ေရး ပုဂၢိလ္အျဖစ္ ဝန္ျကီးေအာင္ျကည္ ကိုခန့္ခဲ့ျပီး၊ သူသည္ စစ္အစိုးရ၏ အာဏာအုပ္စိုးထားသည့္ လူျကီးပိုင္းမ်ားထဲမွျဖစ္ျပီး၊ စစ္အစိုးရ၏ ရာထူးနံပါတ္စဉ္တြင္ အမည္လွ်ာခံထားရသူလည္းျဖစ္သည္။ ၂၀ဝ၇ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာလ ၈ ရက္ေန့တြင္ ေဒၚစုျကည္သည္ ၃ နွစ္ အတြင္း ပထမဦးဆံုး သူမ၏ အမ်ိုးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမ်ား နွင့္ အစိုးရ ဝန္ျကီးမ်ားအျကား ေတြ့ဆံုခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢအထူးအျကံေပးပုဂၢိုလ္ အီဘရာဟင္ ဂမ္ဘာရီ ဒုတိယအျကိမ္ ခရီးအဆံုးေနာက္၊ နာရီပိုင္းအျကာတြင္ အာဏာပိုင္အစိုးရတို့သည္ တီဗီ နွင့္ ေရဒီယိုမ်ားတြင္ ထိုေတြ့ဆံုခဲ့မႈကို တရားဝင္ ထုတ္ေဖာ္ေျကျငာခဲ့သည္။ အမ်ိုးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္မွလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နွင့္ ေတြ့ဆံုခြင့္ရရန္ ဖိတ္ျကားမႈမ်ားသည္ မွန္ကန္သည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုသည္။
သက္တမ္းတိုး စတုတၳအျကိမ္
၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ေမလ တြင္ နအဖက ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္သက္တမ္းကို ၁ နွစ္ထပ္တိုးခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၈ ခုနွစ္ ဩဂုတ္လ ၁၈ ရက္ေန့မွစ၍ ဂန္ဘာရီသည္ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ၆ရက္ျကာခရီးသြားေရာက္ခဲ့သည္။ သူသည္ ျမန္မာနိုင္ငံရွိ နိုင္ငံေရးအစုအဖြဲ့အားလံုး နွင့္ ေတြ့ဆံုနိုင္ရန္ ျကိုးပမ္းမည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ဗိုလ္ခ်ုပ္မႈးျကီး သန္းေရွြ နွင့္ ေတြ့ဆံုခြင့္မရရွိခဲ့သလို၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္လည္း ေတြ့ဆံုနိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
၂၀ဝ၈ခုနွစ္ ေမလ ၂ ရက္ေန့ စိုင္ကလုန္းနားဂစ္ေျကာင့္ ေဒၚစု၏ေနအိမ္ေခါင္မိုးမွာ ပ်က္ဆီးခဲ့ျပီး၊ လ်ပ္စစ္မီးပ်က္သြားခဲ့ျပီးေနာက္ လ်ပ္စစ္မီးစက္မေထာက္ပံ့ထားျခင္းေျကာင့္ အေမွာင္ထဲတြင္ ဖေယာင္းတိုင္ျဖင့္ ေနထိုင္ခဲ့ရသည္။
၂၀ဝ၉ ခုနွစ္ ေမလ ၃ရက္တြင္၊အင္ယားကန္ကို ျဖတ္ကူးကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ေနအိမ္သို့ မဖိတ္ေခၚဘဲ ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီးေနာက္၊ ၃ ရက္ေျမာက္ေန့ ေနအိမ္မွျပန္အထြက္တြင္ ဖမ္းဆီးျခင္းခံခဲ့ရသည္။[၃၃] ၂ ရက္ျကာေနထိုင္သည္ဟုဆိုသည့္ အေမရိကန္နိုင္ငံသား ဂြ်န္ ဝီလ်ံ ယက္ေထာ (ေမာ္မန္(ေခၚ) လက္တာေဒးစိန့္ေယရႈခရစ္အသင္းေတာ္ဂိုဏ္းဝင္) [၃၄][၃၅] အား ဖမ္းဆီးမိသည္ကို အေျကာင္းျပကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ကန့္သတ္ခ်က္မ်ားကို ခ်ိုးေဖာက္သည္ဟု စြပ္စြဲျပီး အင္းစိန္ေထာင္သို့ ေခၚေဆာင္သြားသည္။ ေမလ ၁၈ ရက္ေန့တြင္ ရက္ခ်ိန္းထပ္ျပီး အင္းစိန္ေထာင္ အထူးသီးသန့္အိမ္၌ ထိမ္းသိမ္းထားျခင္းခံရသည္။ ဂြ်န္ ဝီလ်ံ ယက္ေထာ ေျကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ထပ္မံ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ဆယ့္ရွစ္လ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။
ထိုျဖစ္စဉ္ နွစ္နွစ္မတိုင္မီတြင္ ゞင္းျကိုးစားမႈမ်ိုး ရက္ေထာမွ ျပုလုပ္ခဲ့ဘူးေသာ္လည္း၊ အေျကာင္းမဲ့ ျပန္လွည့္လာခဲ့ရသည္။[၃၆] တရားရံုးစစ္ေဆးရာတြင္ သူသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား မသမာသူမ်ား လုပ္ျကံမည္ကို အျကားအျမင္ရ၍ လာေရာက္အသိေပးရန္ျဖစ္သည္ဟု ထြက္ဆိုခဲ့သည္။[၃၇] ေမလ ၁၃ ရက္ေန့တြင္ ေဒၚစုအား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္က်ခံထားရသည့္ ေနအိမ္ဝင္းအတြင္းသို့ ေမာပန္းစြာေရာက္ရွိလာသည့္ ဧည့္သည္ ျပန္ထြက္မခြာမီ နွစ္ရက္တိုင္ေအာင္ ေနထိုင္ခြင့္ျပုထားျခင္းတို့ေျကာင့္ ဖမ္းဆီးျခင္းျပုသည္။ ေဒၚစုအား အင္းစိန္ေထာင္သို့ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့ျပီး၊ ထိုဝင္ေရာက္မႈေျကာင့္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ၅ နွစ္က်ခံရနိုင္ဖြယ္ရွိခဲ့သည္။[၃၈] ေဒၚစုနွင့္ ゞင္း၏အိမ္တြင္ ေနထိုင္သူ နွစ္ေယာက္အား ေမလ ၁၈ ရက္တြင္ ခံုရံုးစစ္ေဆးခဲ့ျပီး၊ ဆနၵျပသူတစ္ခ်ို့ ရံုးျပင္ပတြင္ရွိေနခဲ့သည္။[၃၉][၄၀] တရားရံုးတြင္ စစ္ေဆးမႈကို သံအမတ္မ်ားနွင့္ သတင္းေထာက္မ်ား တက္ေရာက္ခြင့္မျပုခဲ့ေပ၊ သို့ေသာ္ တစ္ျကိမ္တြင္ ရုရွား၊ ထိုင္း နွင့္ စကၤာပူ သံအမတ္မ်ား နွင့္ သတင္းေထာက္တခ်ို့ကို ေဒၚစုနွင့္ ေတြ့ဆံုခြင့္ေပးခဲ့သည္။[၄၁] တရားဆြဲဆိုမႈတြင္ မ်က္ျမင္သက္ေသ ၂၂ ေရာက္ေခၚယူ စစ္ေဆးရန္ စီစဉ္ခဲ့သည္။[၄၂] နိုင္ငံေတာ္အား အသေရပ်က္မႈနွင့္လည္း ဂြ်န္ရက္ေတာအား အမႈတြင္ တရားဆြဲထားသည္။[၄၃] ျပန္လည္ခုခံတင္ျပရာတြင္ အျပစ္ကင္းသူအျဖစ္ ေဒၚစုမွ ေလွ်ာက္ထားခဲ့သည္။ တရားခံဘက္မွ တရားဝင္အရ သက္ေသ ၁၄ ေယာက္ေခၚယူခြင့္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ သက္ေသ ၄ ဦးအနက္ ၁ ဦးသာ ခြင့္ျပုခဲ့သည္။ တရားရံုးမွ NLD အဖြဲ့ဝင္မ်ားျဖစ္သည့္ ဦးတင္ဦး နွင့္ ဦးဝင္းတင္တို့ကို၊ တရားခံ၏ သက္ေသမ်ားအျဖစ္ အသံုးျပုခြင့္မေပးခဲ့ေပ။[၄၄] အတည္မျဖစ္သည့္ သတင္းတစ္ခုတြင္၊ စစ္အစိုးရသည္ ေဒၚစုအား ျမို့ေတာ္၏ အျပင္ဘက္ စစ္တပ္စခန္းတစ္ခုတြင္ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ရန္ စီစဉ္ခဲ့သည္။[၄၅] သီးျခား စစ္ေဆးမႈတစ္ခုတြင္ ရက္ေထာမွ ေဒၚစုအိမ္သို့ ေရကူးသြားရျခင္းမွာ ေဒၚစု၏ အသက္အနၱရာယ္ က်ေရာက္နိုင္ျခင္းကို သိရွိသိေျကာင့္ သြားေရာက္အသိေပးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ထြက္ဆိုခဲ့သည္။[၄၆] The national police chief later confirmed that Yettaw was the "main culprit" in the case filed against Suu Kyi.[၄၇] အိမ္တြင္အတူေနသူမ်ား ေျပာျပခ်က္အရ၊ ေဒၚစုသည္ သူမ၏ ၆၄ နွစ္ေျမာက္ ေမြးေန့ကို ေထာင္ထဲတြင္ ဒန္ေပါက္ နွင့္ ေခ်ာကလပ္ကိတ္ကို သူမ၏ အေစာင့္မ်ားနွင့္ ေဝမွ်စားသံုးခဲ့သည္။[၄၈]
ေဒၚစုအား ဖမ္းဆီးမႈနွင့္ ဆက္တိုက္တရားရံုးတြင္ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈး ဘန္ကီမြန္၊ ကုလသမဂၢ လံုျခံုေရးေကာင္စီ,[၄၉] အေနာက္နိုင္ငံမွ အစိုးရမ်ား၊[၅၀] ေတာင္အဖရိက၊[၅၁] ဂ်ပန္[၅၂] နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံအဖြဲ့ဝင္ထားသည့္ အေရွ့ေတာင္အာရွ နိုင္ငံမ်ားအသင္းတို့မွ ရံႈ့ခ်ခဲ့ျကသည္။[၅၃]
စစ္အစိုးရမွ ထိုထုတ္ျပန္ခ်က္ကို သဘာဝမက်ဟုဆိုကာ တုန္ျပန္ခဲ့ျပီး [၅၄]၊ ထိုင္းအစိုးရအား ျပည္တြင္းေရး စြက္ဖက္သည္ဟု စြတ္စြဲခဲ့သည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရ၏ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီး ဉာဏ္ဝင္းမွ ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာတြင္ ထိုျဖစ္ရပ္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ျပည္တြင္းနွင့္ ျပန္ပရွိ အစိုးရကို ဆန့္က်င္ေနသည့္ အဖြဲ့စည္းမ်ားမွ ျမန္မာျပည္တြင္ ေကာင္းမြန္ေသာ အေျပာင္းအလည္းမ်ားကို မလိုလားဘဲ၊ နိုင္ငံတကာ ဖိအားေပးရန္ လုပ္ေဆာင္ျခင္းသက္သက္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုခဲ့သည္။[၄၃][၅၅] ဘန္ကီမြန္န္သည္လည္း နိုင္ငံတကာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားေရာင္ျပန္ဟပ္ေစရန္[၅၆] ျမန္မာျပည္သို့ သြားေရာက္ကာ ေဆြးေနြးမႈမ်ား ျပုလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ သန္းေရွြမွ သူ၏ ေတာင္းဆိုမႈအားလံုးကို ျငင္းပယ္ခဲ့သည္။[၅၇] ၁၁ ရက္ ဩဂုတ္လ ၂၀ဝ၉ ခုနွစ္တြင္ ေဒၚစုအား တရားရံုးမွ အလုပ္ျကမ္းျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၃ နွစ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ထိုခ်မွတ္ခဲ့ျပီးေနာက္ ဗိုလ္မႈးခ်ုပ္သန္းေရွြမွ ၁၈ လအထိ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခဲ့ျပီး၊ အေနအထိုင္ေကာင္းမြန္ပါက ပို၍ ေလွ်ာ့ေပါ့မည္ဟုလည္း ဆိုခဲ့သည္။[၅၈] ထိုလ ၁၄ ရက္တြင္ အေမရိကန္ ေအာက္လွြတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်င္မ္းဝဘ္မွ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ အလည္အပါတ္ေရာက္ရွိလာခဲ့ျပီး ဗိုလ္မႈးခ်ုပ္ျကီး သန္းေရွြ၊ ထို့ေနာက္ ေဒၚစုနွင့္လည္း ေတြဆံုခဲ့သည္။ ထိုလည္ပါတ္မႈတြင္ ဝဘ္မွ ရက္ေထာ လြတ္ေျမာက္ရန္နွင့္ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာခြင့္ကို ညွိနွိင္းနိုင္ခဲ့သည္။[၅၉] တရားဆီရင္ျပီးေနာက္ပိုင္း ေဒၚစု၏ ေရွ့ေနမ်ားမွ ဆက္လက္ အယူခံတင္သြင္းရန္ စီစဉ္ခဲ့ျကသည္။ ၁၈ ရက္ ဩဂုတ္လတြင္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရက္ အိုဘားမားမွ ျမန္မာစစ္အစိုးရမွ အက်ဉ္းက်ခံေနရသည့္ နိုင္ငံေရးအက်ဉ္းသားမ်ားအျပင္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကိုပါ လွြတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။[၆၀]
In her appeal, Aung San Suu Kyi had argued that the conviction was unwarranted. However, her appeal against the August sentence was rejected by a Burmese court on 2 October 2009. Although the court accepted the argument that the 1974 constitution, under which she had been charged, was null and void, it also said the provisions of the 1975 security law, under which she has been kept under house arrest, remained in force. The verdict effectively meant that she would be unable to participate in the elections scheduled to take place in 2010 – the first in Burma in two decades. Her lawyer stated that her legal team would pursue a new appeal within 60 days.
[၆၁]
ရက္ေတာ၏အလည္အပတ္ခရီးနွင့္လုပ္ျကံခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာအစိုးရ၏ ျကိုးပမ္းမႈျဖစ္သည္ဟု ျပည္သူမ်ားက သံသယရွိျကသည္။ နိုင္ငံတကာအဖြဲ့အစည္းမ်ားနွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို စာနာသနားျကျပီး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အေပၚ အမႈလုပ္ျကံ စြဲဆိုထားခ်က္သည္ ၂၀၁၀ တြင္ ျပုလုပ္မည့္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို ေက်ာ္လြန္ရန္အတြက္ သူမအားထိန္းသိမ္းထားျခင္းကို ရွည္ျကာေအာင္ နည္းပရိယာယ္ သံုးထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆို ျကသည္။
၂၀၁၀ ေမလ ၂၆ ရက္ေန့တြင္ ေနအိမ္ အက်ယ္ခ်ုပ္ကို ရုပ္သိမ္း လိုက္ေျကာင္း ရဲအရာရွိ ၂ ဦးမွဖတ္ျပခဲ့ျပီး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ခ်ခံထားသည့္ ဥပေဒျဖစ္သည့္ နိုင္ငံေတာ္အား ေနွာင့္ယွက္ဖ်က္ဆီးလိုသူမ်ား အနၱရာယ္မွ ကာကြယ္သည့္ဥပေဒအား ရဲမႉးခ်ုပ္ ျမင့္သိန္းမွ ဖတ္ျပခဲ့ျပီး၊ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ကာလသည္ ေလးနွစ္ခြဲသာ ရွိခဲ့ေသာေျကာင့္ ထပ္မံ ၆ လ သက္တမ္းတိုးနိုင္ေျကာင္း ေျပာဆိုခဲ့သည္။
အထိမ္းသိမ္းခံရသည့္ ကာလဇယား
ထိမ္းသိမ္းသည့္ေန့ လြတ္ေျမာက္ရမည့္ေန့ လြတ္ေျမာက္ခဲ့သည့္ေန့ ထိမ္းသိမ္းသည့္ ဥပေဒ ပုဒ္မ ကာလခ်ိန္
၂၀ ဇူလိုင္ ၁၉၈၉ ၂၀ ဇူလိုင္ ၁၉၉၂ ၁၀ ဇူလိုင္ ၁၉၉၅[၅] လူတစ္ေယာက္အား တရားရံုးသို့ ေခၚယူစစ္ေဆးရန္မလိုဘဲ စစ္အုပ္ခ်ုပ္ေရးအမိန့္ ဥပေဒအရ ၃ နွစ္တိတိ ထိမ္းသိမ္းနိုင္သည့္ အခ်က္ေအာက္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား စတင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ခ်ခဲ့သည္။[၆၂] စစ္အစိုးရမွ ထပ္မံ၍ ၃ နွစ္သက္တမ္းတိုးခဲ့သည္။ ၆ နွစ္
၂၃ စက္တင္ဘာ ၂၀ဝ၀[၁၄] ဝ၆ ေမလ ၂၀ဝ၂[၁၄] ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား မနၱေလးသို့ ရထားျဖင့္ သြားေရာက္ရန္ျကိုးစားခဲ့သည္။ စစ္အစိုးရမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ ခ်မွတ္ျပန္သည္။ ၁ နွစ္ နွင့္ ၆လ
၃၀ ေမလ ၂၀ဝ၃[၆၃] ၃၀ ေမလ ၂၀ဝ၈ ဒီပဲယင္း အေရးအခင္း ျဖစ္ျပီးေနာက္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ အခ်ိန္ ၃ လအထိ လွ်ို့ဝွက္ ဖမ္းစီးခ်ုပ္ေနွာင္ခဲ့သည္။ ゞင္းေနာက္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္အျဖစ္ ေျပာင္းလည္းခဲ့သည္။ ၅ နွစ္
၂၇ ေမလ ၂၀ဝ၈ ၂၆ ေမလ ၂၀ဝ၉ နိုင္ငံတကာ ဥေပဒ၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ဥပေဒ နွင့္ မကိုက္ညီသည့္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္အား ထပ္မံ ၁ နွစ္တိုးခ်ဲ့ခဲ့သည္[၆၄] ၁ နွစ္
၁၈ ေမလ ၂၀ဝ၉ ၁၃ နိုဝင္ဘာ ၂၀၁၀[၆၅] မဖိတ္ဘဲ ေရာက္ရွိလာသည့္ ဂြ်န္ယက္ေတာအား လက္ခံထားမႈေျကာင့္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္အား ၁ နွစ္ခြဲ ထပ္မံတိုးျမွင့္ခဲ့သည္။ ၆လ
[၆၆]
နိုင္ငံမ်ား
၂၀ဝ၄ ခုနွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂ ရက္တြင္ အေမရိကန္ အစိုးရသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ခ်ုပ္ရက္သက္တမ္းတိုး တိုးျခင္း ျမန္မာအစိုးရအား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို လွြတ္ေပးပါရန္ ဖိအားေပးေလသည္။
၂၀ဝ၅ ခုနွစ္ ဇြန္ ၁၇ ရက္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ၂၀ဝ၅ ခုနွစ္ ဇြန္ ၁၉ ရက္ေန့တြင္ က်ေရာက္ေသာ သူ၏နွစ္ ၆၀ ျပည့္ေမြးေန့ကို ဂုဏ္ျပုေသာအားျဖင့္ နိုင္ငံအခ်ို့ရွိ ျမန္မာသံရံုးမ်ားေရွ့တြင္ ကန့္ကြက္ဆနၵျပခဲ့ျကသည္။ နိုင္ငံတကာမွလည္း ဆနၵျပမႈမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပုခဲ့ျကသည္။
၂၀ဝ၅ ခုနွစ္ နိုဝင္ဘာေနွာင္းပိုင္းတြင္ အေမရိကန္အစိုးရသည္ သံတမန္နည္းလမ္းျဖင့္ ထပ္မံ၍ ဖိအားေပးျပန္ပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ယိုယြင္းလ်က္ရွိေသာ အေျခအေနကို ကုလသမဂၢ၏ လံုျခံုေရးေကာင္စီတြင္ နိုင္ငံစံုမွ အေရးယူျခင္းျပုလုပ္ရန္နွင့္ လံုျခံုေရးေကာင္စီ၏ တရားဝင္ေဆြးေနြးရန္က႑ဍတြင္ ထည့္သြင္းေပးပါရန္ ျပင္းထန္စြာ တိုက္တြန္းလာသည္။ ဤလႈပ္ရွားမႈသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အားထပ္မံ၍ တစ္နွစ္တိတိ ခ်ုပ္ရက္တိုးျမွင့္ရာမွ ျဖစ္ေပၚလာရျခင္းျဖစ္သည္။ ၂၀ဝ၆ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ လံုျခံုေရးေကာင္စီ၏ ေဆြးေနြးေရးလုပ္ငန္းစဉ္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံအေရးကိစၥကို ထည့္သြင္းရန္သေဘာတူ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျကသည္။
အဖြဲ့အစည္းမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ စတင္ထိန္းသိမ္းခံရစဉ္မွစ၍ International IDEA နွင့္ Article 19 တို့၏ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဘုတ္အဖြဲ့ဝင္အျဖစ္ ခန့္အပ္ထားျခင္းခံခဲ့ရျပီး ゞင္းအဖြဲ့ျကီးမ်ား၏ ကူညီေထာက္ပံ့မႈကို ရရွိခဲ့သည္။
ဘယ္ဂ်ီယံနိုင္ငံတြင္ တည္ရွိေသာ ကက္သလစ္တကၠသိုလ္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ပါရဂူဘြဲ့ (Doctor Honoris Causa)ကို အပ္နွင္းျခင္းခံရသည္။ နွစ္စဉ္ ဇြန္လတြင္ အေမရိကမွ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားအဖြဲ့ (US Campaign for Burma) မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေထာက္ခံအားေပး သည့္အေနနွင့္ ‘ကိုယ့္ကိုယ္ကို ဖမ္းခ်ုပ္ျက’ ဟူသည့္ ျကြေးေျကာ္သံျဖင့္ ကမၻာအနွံ့အိမ္မ်ားတြင္ ゞင္းဧည့္ခံပြဲမ်ား ျပုလုပ္က်င္းပျကသည္။ ဤပါတီပြဲမ်ားတြင္ စည္းရံုးလႈပ္ရွားသူမ်ားသည္ တစ္ရက္တာ ၂၄ နာရီအတြင္း အိမ္တြင္း၌ ေနျကျပီး မိတ္ေဆြမ်ားအား ဖိတ္ျကားျပီးလွ်င္ ျမန္မာနိုင္ငံနွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ အေျကာင္းတို့ကို ေလ့လာေဆြးေနြးျကသည္။
လူ့အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈ ဗဟိုဌာန Human Rights Action Center နွင့္ အေမရိကမွ ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ားအဖြဲ့ (US Campaign for Burma) တို့၏ ပူးေပါင္းလႈပ္ရွားမႈျဖစ္ေသာ လြတ္ေျမာက္ေရးတိုက္ပြဲလႈပ္ရွားမႈမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ား၏ ျကိုးပမ္းတိုက္ပြဲဝင္မႈမ်ားကို ကမၻာမွ မ်က္ေျခမျပတ္ သတိရေနေစရန္ အားထုတ္ျကသည္။
သူမ ပညာသင္ခဲ့ေသာ စိန့္ဟူးစ္ေကာလိပ္၊ ေအာက္စဖို့တကၠသိုလ္ နွစ္စဉ္က်င္းပေလ့ရွိေသာ ကပြဲအခမ္းအနားတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံက က႑ဍတစ္ခုကို ထည့္သြင္းေလ့ရွိသည္။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ နွင့္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ျခင္း
စစ္အစိုးရသည္ ၂၀၁၀ခုနွစ္တြင္ နာဂစ္မုန္တိုင္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ျပီး၊ ျပည္သူမ်ား အေရးေပၚကူညီမႈ လိုအပ္ေနခ်ိန္အတြင္း စီစဉ္ထားခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို မရပ္ဆိုင္းပဲ၊ ဆက္လက္က်ဉ္းပခဲသည္။ ထိုေရြးေကာက္ပြဲကို နိုင္ငံတကာ အဆင့္ အတန္းနွင့္ ကိုက္ညီျခင္းမရွိျခင္း၊ တရား မွ်တမႈမရွိဟု ေျပာ ဆိုခဲ့သူမ်ားတြင္ ဥေရာပ သမဂၢ၊ ဩစေျတးလ် နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ျကီး ကယ္ဗင္ရဒ္ တို့ပါဝင္ခဲ့သည္။ အိနၵိယ နိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရွိေနသည့္ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားမွ အိနၵိယအစိုးရ အေနနွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွ လူ့အခြင့္အေရး အေျခအေနမ်ားနွင့္ပါတ္သက္ျပီး ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုမႈမရွိခဲ့ျခင္းကို ျပစ္တင္ေဝဖန္ခဲ့သည္။အာဆီယံနိုင္ငံမ်ားမွ ေရြးေကာက္ပြဲ တရားမွ်တမႈ ရွိမရွိအေပၚ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ေျကျငာျခင္းမရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ နိုင္ငံ သမၼတ Benigno Aquino မွ ေရြးေကာက္ပြဲသို့ မဲလာေပးသူ နည္းေနျခင္းသည္ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို ပါဝင္ခြင့္ မေပးခဲ့ျခင္းေျကာင့္ျဖစ္ျပီး သူ့ကို ျပန္လွြတ္ေပးဖို့ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ တရုတ္ နိုင္ငံ မီဒီယာမ်ားတြင္ ထိုေရြးေကာက္ပြဲသတင္းကို က်ယ္က်ယ္ ျပန့္ျပန့္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ္လည္း ေဝဖန္မႈမ်ားမရွိခဲ့ေျခ။[၆၇]
ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒသစ္တြင္ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားနွင့္ ခ်ိတ္နြယ္ထားကာ ေထာင္ဒဏ္က်ခံေနရသူမ်ား ဝင္ေရာက္ယွဉ္ျပိုင္ခြင့္မရွိဟု ဆိုခဲ့ျခင္းေျကာင့္၊နိုင္ငံေရး အက်ဉ္းသား၂၀ဝ၀ ေက်ာ္သည္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဝင္ေရာက္ယွဉ္ျပိုင္ခြင့္ရမည္မဟုတ္ေပ၊ ေဒၚစုသည္လည္း အက်ဉ္းသားအျဖစ္ ပါဝင္နိုင္သည္(ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္အား ေထာင္ဒဏ္က်ခံသူအျဖစ္ သက္မွတ္၊ မသက္မွတ္အျခင္းေပၚ မူတည္မည္)။[၆၈][၆၉]
ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပီး ၁၀ ရက္ေျမာက္တြင္ စစ္အစိုးရမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္မွ လြတ္ေျမာက္ခြင့္ေပးခဲ့သည္။
၂ဝ၁၂ ဧျပီေရြးေကာက္ပြဲ
၂ဝ၁၂ ခုနွစ္၊ ဧျပီလ ၁ ရက္ေန့တြင္ လစ္လပ္ေနေသာ လွြတ္ေတာ္အမတ္ေနရာအသီးသီးအတြက္ ျကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ဦးေဆာင္ေသာ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ဝင္မ်ား (စုစုေပါင္း ၄၃ ဦး) အျပတ္အသတ္ အနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ လွြတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ျမွောက္ခံျကရသည္။
နိုင္ငံတကာမွ ပံ့ပိုးကူညီသူမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ နွင့္ ဟယ္လာရီကလင္တန္တို့ ညစာစားပြဲအျပီးတြင္ ေတြ့ရစဉ္၊ နွစ္ ၅၀ အတြင္း ပထမဦးဆံုး အေမရိကန္နိုင္ငံအျကီးအကဲတစ္ဦးမွ လည္ပါတ္ျခင္းျဖစ္သည္[၇၀]
ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္မွ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္သို့
၂၄ နွစ္အတြင္း ကနဦး ျပည္ပခရီးစဉ္မ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကသည္ ၂၄နွစ္အတြင္း ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္က်ခံခဲ့ရသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္၊ သူ လြတ္ေျမာက္လာပါက ပထမဦးဆံုးသြားလိုသည့္ ခရီးစဉ္သည္ ေနာ္ေဝနိုင္ငံျဖစ္ေျကာင္း အျမဲေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း၊ သူ၏ ပထမဦးဆံုးခရီးစဉ္သည္ ထိုင္းနိုင္ငံသို့ျဖစ္ခဲ့သည္။
ထိုင္းနိုင္ငံ ကမၻာ့စီးပြားေရး နွီးေနာဖလွယ္ပြဲ
၂၄ နွစ္အတြင္း ပထမဦးဆံုး ျပည္ပခရီးအစဉ္အျဖစ္ ထိုင္းနိုင္ငံ ဘဏ္ေကာက္ျမို့တြင္ က်ဉ္းပခဲ့သည့္ ကမၻာ့စီးပြားေရး နွီးေနာဖလွယ္ပြဲသို့ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုင္းနိုင္ငံသို့ လာေရာက္မည္ကို ထိုင္းအစိုးရ နွင့္ နိုင္ငံျခာေရးဝန္းျကီးဌာနသို့သတင္းမေပးခဲ့ဘဲ သာမာန္ စီးပြားေရး နွီးေနွာဖလွယ္ပြဲသို့ တက္ေရာက္လာသည့္ ပုဂၢိုလ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွလည္း ထိုနွီးေနာဖလွယ္ပြဲသို့ တက္ေရာက္ရန္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ တက္ေရာက္မည္ဟု သတင္းထြက္ခဲ့သည့္ေနာက္ပိုင္း၊ အေျကာင္းျပခ်က္ မရွိဘဲ မတက္ေရာက္နိုင္ဟုဆိုကာ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ဦးသိန္းစိန္သည္ သြားေရာက္ရန္ အခ်ိန္မေပးနိုင္ခဲ့ျခင္းေျကာင့္ဟု ဆိုကာ၊ အျကံေပးပုဂၢိုလ္ျဖစ္သည့္ ဦးေနဇင္လတ္မွ နယူးေယာက္တိုင္းမ္ သို့ အီးေမးလ္ျဖစ္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။[၇၁] ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ မယ္လစခန္းသို့လည္း သြားေရာက္ခဲ့ျပီး ေရွြ့ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ား၊ ဒုကၡသည္မ်ားနွင့္လည္း ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။
ဥေရာပ နွင့္ နိုဘဲလ္ဆု
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ ဇြန္လ ၁၃ ရက္ေန့ ၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္၊ ဥေရာပ ၅ နိုင္ငံကို သြားေရာက္လည္ပါတ္ရန္ ခရီးစဉ္စတင္ခဲ့သည္။
ဆြစ္ဇာလန္ ခရီးစဉ္
ဂ်ီနီဗာျမို့တြင္က်င္းပခဲ့သည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ ညီလာခံတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ေတြ့ရစဉ္
ဆြစ္ဇာလန္နိုင္ငံ ဂ်နီဗာျမို့သို့ ဥေရာပ၏ ပထမဦးဆံုးခရီးစဉ္ နိုင္ငံအျဖစ္ ဇြန္လ ၁၄ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန့ ညနက္ပိုင္းတြင္စတင္ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ေနာက္တေန့၌ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ့ခ်ုပ္ ညီလာခံတြင္ မိန့္ခြန္းေျပာျကားခဲ့သည္။ ထို့ေနာက္ ဆြဇ္ဇာလန္ နိုင္ငံျမို့ေတာ္ ဘာ့န္၌ နိုင္ငံျခားေရး ဝန္ျကီး Didier Burkhalter နွင့္ေတြဆံုခဲ့သည္။[၇၂] အခ်ိန္ကြာျခားမႈမ်ားနွင့္ ခရီးေဝးပ်ံသန္းမႈမ်ားေျကာင့္ ပင္ပန္းနြမ္းနယ္ေနသည့္ ေဒၚစုသည္ ဆြစ္ဇာလန္ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီးနွင့္ အတူ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲျပုလုပ္ေနစဉ္ ေအာ့အံခဲ့ျပီး၊ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ အစီအစဉ္အား ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရသည္။[၇၃] ဆြစ္သမၼတ၏ ဖိတ္ျကားခ်က္ တက္ေရာက္သူမ်ား ၈၀ နွင့္အတူ ဧည့္ျကိုပြဲသို့ ခဏတာ တက္ေရာက္ခဲ့ျပီး၊ သူမအတြက္ အထူးစီစဉ္ထားသည့္ ညစာစားပြဲအား ခရီးပန္းမႈမ်ားေျကာင့္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရသည္။ ေသာျကာေန့တြင္ ပါလီမန္သို့ သြားေရာက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ေနာ္ေဝးသို့ ခရီးဆက္တင္ခဲ့သည္။
ေနာ္ေဝ ခရီးစဉ္
၁၉၉၁ ခုနွစ္တြင္ ေပးအပ္ခဲ့သည့္ နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ဒီပလိုမာ လက္မွတ္အား ေတြ့ရစဉ္[၇၄]
၁၉၉၁ ခုနွစ္တြင္ နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေပးအပ္ခဲ့ခ်ိန္တြင္ သားနွစ္ဦးနွင့္ ခင္ပြန္းတို့မွ ေဒၚစုကိုယ္စား လက္ခံရယူခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္း၊ ၂၁ နွစ္ျကာခဲ့သည့္အခ်ိန္မွသာ ပထဦးဆံုး သူကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္နိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုဆုေပးပြဲတြင္ ေနာ္ေဝနိုဘဲလ္ေကာ္မတီမွ ေအာ္စလိုျမို့ေတာ္ခန္းမတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား တိုက္ရိုက္ လက္မွတ္ေပးအပ္နိုင္ခဲ့သည္။
၁၇ရက္ေန့တြင္ ေနာ္ေဝနိုင္ငံရွိ ရဖ္တို လူ့အခြင့္အေရး အဖြဲ့တည္ရွိသည့္ ဘာဂန္ျမို့ေတာ္တြင္ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။ ၁၈ရက္ေန့တြင္ ေအာ္စလိုဖိုရမ္၌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၊ ေနာ္ေဝ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီး Jonas Gahr Stoere နဲ့ U2 ေတးဂီတအဖြဲ့ ေခါင္းေဆာင္ အဆိုေတာ္ ဘိုနို တို့မွ အဓိက ဦးေဆာင္ေဆြးေနြးျကသူမ်ားအျဖစ္ ပါဝင္ခဲ့သည္။
အိုင္ယာလန္ ခရီးစဉ္
၁၈ရက္ေန့တြင္ပင္ အိုင္ယာလန္သို့ ခရီးဆက္တင္ခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၉ခုနွစ္တြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာေရး အဖြဲ့ျကီးမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ခ်ီျမွင့္ခဲ့သည့္ ယံုျကည္မႈဆိုင္ရာ သံတမန္ ဆိုသည့္ဆုျကီးကို ယူတူးေတးဂီတ အဖြဲ့မွအဆိုေတာ္ ဘိုနိုမွ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။ ထို့ေန့ ညေနတြင္ ယူနိုက္တက္ကင္းဒမ္းသို့ ခရီးဆက္တင္ခဲ့သည္။
ယူနိုက္တက္ ကင္းဒမ္း ခရီးစဉ္
၁၉ရက္ေန့ မနက္ပိုင္းတြင္ လန္ဒန္စီးပြားေရး နွင့္ နိုင္ငံေရးသိပၸံ တကၠသိုလ္၌ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ေဆြးေနြးပြဲကို တက္ေရာက္ခဲ့ျပီးေနာက္၊ ဘီဘီစီ ျမန္မာပိုင္းဌာနနွင့္ ဘီဘီစီ ကမၻာတလွြား အသံလွြင့္ ဌာန တည္ရွိရာ အသံလွြင့္ရံုးသစ္ ျကီးဆီသို့ လည္ပါတ္ခဲ့သည္။ ထိုေန့သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ၆၇ နွစ္ေျမာက္ ေမြးေန့ျဖစ္ေသာေျကာင့္ ေရာက္ရွိခဲ့သည့္ ေနရာတိုင္းတြင္ သူမအတြက္ ေမြးေန့ပြဲမ်ား က်င္းပေပးခဲ့ျကသည္။ ထို့ေန့ ညေနပိုင္းတြင္ သူမေနထိုင္ခဲ့ဘူးသည့္ ေအာက္စ္ဖို့ဒ္၌ မိသားစုဝင္မ်ားနွင့္အတူ ေမြးေန့ပြဲ က်င္းပခဲ့သည္။
၂၀ရက္ေန့တြင္၊ ေအာက္စဖို့ တကၠသိုလ္ St Hugh's College ၏ေက်ာင္းသူ ေဟာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ ေအာက္စ္ဖို့ဒ္တကၠသိုလ္မွ ၁၉၉၃ခုနွစ္၌ ေပးအပ္ခဲ့သည့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေဒါက္တာ ဘြဲ့အား ရွယ္လ္ဒိုးနီးယန္း ဇာတ္ရံု ဘြဲ့နွင္းသဘင္ ခန္းမ၌ တက္ေရာက္လက္ခံရယူခဲ့သည္။[၇၅]
၂၁ ရက္ေန့တြင္ ျဗိတိန္ဝန္ျကီးခ်ုပ္၏ အမွတ္ ၁၀ ေဒါင္းနင္းလမ္း ေနအိမ္၌ ဝန္ျကီးခ်ုပ္ ေဒးဗစ္ကင္မရြန္း နွင့္ ေတြ့ဆံုကာ ပူးတြဲသတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ ျပုလုပ္ခဲ့သည္။ထို့ေနာက္ ျဗိတိသွ်ပါလီမန္ နွစ္ရပ္စလံုး၌ မိန့္ခြန္းေျပာျကားရန္Westminster ပါလီမန္ ခန္းမျကီးထဲ၌ ပံုမွန္အားျဖင့္ နိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ေတြကိုသာ မိန့္ခြန္းေျပာျကားခြင့္ရွိေသာ္လည္း၊ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ မဟုတ္ေသးသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အတြက္ ပထမဦးဆံုး အထူး ဂုဏ္ျပုသည့္အေနနွင့္ ထိုခန္းမျကီး၌ မိန့္ခြန္းေျပာျကားခြင့္ ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုဂုဏ္ထူးေဆာင္ခန္းမျကီးတြင္ မိန့္ခြန္းေျပာခြင့္ရသူမ်ားတြင္ ခ်ားလ္စ္ဒီေဂါ၊ နဲလ္ဆန္မန္ဒဲလား၊ ၁၆ျကိမ္ေျမာက္ ပုပ္ရဟန္းမင္းျကီး နွင့္ ဘာရက္ အိုဘားမားတို့ ျဖစ္ျကသည္။ေဒၚစုသည္ ပထမဦးဆံုး အာရွနိုင္ငံသား နွင့္ ၊ ျပည္ပမွ ပထမဦးဆံုး အမ်ိုးသမီး၊ နိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မဟုတ္ေသးသူတစ္ေယာက္ကို ဤေနရာ၌ ဂုဏ္ျပုမိန့္ခြန္းေျပာျကားခြင္ေပးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဂြ်န္ဘာေကာင္း မွ အဖြင့္အမွာစကားေျပာျကာခဲ့သည္။ ဇြန္လ ၂၂ရက္ေန့တြင္ ျဗိတိန္ေရာက္ ျမန္မာမ်ားနွင့္လည္း လန္ဒန္တြင္ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။
ျပင္သစ္ ခရီးစဉ္
ျပင္သစ္ သမၼတ ဖိတ္ျကား ခ်က္အရ၊ ျဗိတိန္ခရီးစဉ္မွ ျပင္သစ္ ပါရီျမို့သို့ ရထားျဖင့္ ဇြန္လ္၂၆ရက္ အဂၤါေန့၌ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ထိုေန့ညေနပိုင္းတြင္ ျပင္သစ္သမၼတနွင့္ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္။ ဗုဒၶဟူးေန့ ေန့လယ္ပိုင္း၌ ၂ဝဝ၄ ခုနွစ္တြင္ ပါရီျမို့မွ ေပးအပ္ခဲ့သည့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ျမို့သူ ဆုကို ျမို့ေတာ္ဝန္ ဆီမွ လက္ခံ ရယူခဲ့သည္။၂၇ရက္ မနက္ပိုင္းတြင္ ဥေရာပေရာက္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားနွင့္လည္း ေတြ့ဆံုျပီး ေမးခြန္းမ်ား အေမးအေျဖျပုလုပ္ခဲ့သည္။ မိုနာလီဇာ ပန္းခ်ီကား နွင့္ အျခားအနုပညာလက္ရာမ်ားတည္ရွိရာ ပါရီျပတိုက္မ်ားသို့ သြားေရာက္ျကည့္ရႈခဲ့သည္။၂၉ ရက္ေန့၌ ဥေရာပခရီးစဉ္ ျပီးဆံုးကာ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ျပန္လည္ ခရီးထြက္ခြာခဲ့သည္။ [၇၆]
ျမန္မာဟု အသံုးျပုရန္
၂၉ ရက္ ဇြန္လ ၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ ဥကၠဌ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ျပည္ပခရီးစဉ္မ်ားတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံကို အဂၤႅိပ္ဘာသာစကားျဖင့္ ဘားမား ဟု ေခၚေဝၚ သံုးနႈန္းခဲ့သည့္အေပၚ၊ ျမန္မာ လို့သာ သံုးနႈန္း ေျပာဆိုရန္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္မွ သတိေပးခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္မွ အဂၤႅိပ္လို ျမန္မာ လို့ မေခၚဆိုျခင္းသည္၊စကားလံုးကို ဆန့္က်င္ကန့္ကြက္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ စစ္အစိုးရမွ လူထု၏ဆနၵကို မရယူခဲ့ဘဲ ကိုယ့္သေဘာနွင့္ကိုယ္ အမည္ေျပာင္းလည္းခဲ့ျခင္းကို မျကိုက္ျခင္းေျကာင့္ အသံုးမျပုခဲ့ျခင္းျဖစ္ေျကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့သည္။[၇၇]
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နွင့္ ကြန္ဂရက္ေရွြတံဆိပ္
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ခရီးစဉ္တြင္ အိမ္ျဖူေတာ္၌ သမၼတအိုဘားမားနွင့္ေတြ့ဆံုစဉ္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ ၂ဝ၁၂ ခုနွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၁၆ ရက္ေန့တြင္ သူမ၏အေမရိကန္နိုင္ငံခရီးစဉ္ကို စတင္လိုက္ျပီး ဝါရွင္တန္ဒီစီ၊ နယူးေယာက္၊ ဖို့ဝိန္း၊ လူးဝစ္ဗီးလ္၊ ဆန္ဖရန္စစၥကိုနွင့္ ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိစ္ျမို့ျကီးမ်ားသို့ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၈ ခုနွစ္၌ ခ်ီးျမွင့္ေသာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အျမင့္ဆံုးဆုျဖစ္သည့္ ကြန္ဂရက္ေရွြတံဆိပ္ ဆု၊ Atlantic Council မွေပးအပ္သည့္ ကမၻာ့နိုင္ငံသားဆု၊ Asia Society မွေပးအပ္သည့္ Global Vission ဆု၊ ဆန္ဖရန္စစၥကို တကၠသိုလ္ကေပးအပ္သည့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပါရဂူဘြဲ့နွင့္ National Endowment For Democracy (NED) မွ ၂ဝဝဝ ျပည့္နွစ္ကတည္းက ေပးအပ္ထားသည့္ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအနိုင္ရ ဆယ္နွစ္ျပည့္ ဂုဏ္ျပုရုပ္ထုကို ကိုယ္တိုင္လက္ခံရယူခဲ့သည္။[၇၈] ထိုခရီးစဉ္တြင္ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမားနွင့္ အိမ္ျဖူေတာ္တြင္ေတြ့ဆံုျခင္း၊ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ုပ္ ဘန္ကီမြန္းကိုလည္း နယူးေယာက္ျမို့၌ ေတြ့ဆံုခဲ့သည္[၇၉]။ျမန္မာနိုင္ငံသမၼတ ဦးသိန္းစိန္၏ ကုလသမဂၢ နွစ္ပတ္လည္ အေထြေထြညီလာခံခရီးစဉ္နွင့္ တိုက္ဆိုင္ေနျခင္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္၏ ကုလသမဂၢမိန့္ခြန္းတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ကို ခ်ီးက်ူးဂုဏ္ျပုစကားေျပာျကားျခင္း၊ သမၼတဦးသိန္းစိန္တည္းခိုရာသို့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ လာေရာက္ေတြ့ဆံုျခင္း၊ အေမရိကန္နိုင္ငံျခားေရးဝန္ျကီး ဟီလာရီကလင္တန္ လာေရာက္ေတြ့ဆံုျခင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚ အေမရိကန္နိုင္ငံ၏ ပိတ္ဆို့မႈမ်ား ဖယ္ရွားျခင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ကြန္ဂရက္ေရွြတံဆိပ္ဆု လက္ခံရယူပြဲတြင္ ျမန္မာအစိုးရဝန္ျကီး ဦးေအာင္မင္းတက္ေရာက္ျခင္း၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နွင့္ အေမရိကန္နိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာမ်ား ေတြ့ဆံုျခင္း၊ သမိုင္းဝင္မိန့္ခြန္းမ်ားေျပာျကားျခင္း စသည့္ အျပုသေဘာေဆာင္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားနွင့္ ျပည့္နွက္ေနခဲ့သည္။[၈၀]
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္သည္ သူမ၏ခရီးစဉ္တြင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးတြင္ ကူညီခဲ့ျကသူမ်ားကို ေက်းဇူးတင္ေျကာင္း ကိုယ္တိုင္လာေရာက္ေျပာဆိုလိုျခင္း၊ အေမရိကန္နိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားနွင့္ ေတြ့ဆံုလိုျခင္းတို့ကို ခရီးစဉ္၏ရည္ရြယ္ခ်က္အျဖစ္ မိန့္ျကားေျပာဆိုခဲ့သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုခရီးစဉ္သည္ ၂ဝ၁၂ ခုနွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္တြင္ အဆံုးသတ္ခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္တြင္ ကိုရီးယားေလေျကာင္းလိုင္းျဖင့္ ျမန္မာျပည္သို့ျပန္ခဲ့ရာ၌ ည (၉:၅၅)နာရီတြင္ ရန္ကုန္ျမို့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေလဆိပ္သို့ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ အမ်ိုးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ့ခ်ုပ္ဝင္မ်ား၊ အနုပညာရွင္မ်ားနွင့္ ျပည္သူလူထုျကီးက ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ ဂုဏ္ျပုျကိုဆိုခဲ့ျကသည္။ ည ၁၁ နာရီခန့္တြင္ ေနအိမ္သို့ေရာက္ရွိျပီး၊ အိမ္ေရွ့၌ ေစာင့္ဆိုင္းျကိုဆို၊ နႈတ္ဆက္ေနျကသည့္ ျပည္သူလူထုအား နႈတ္ဆက္စကား၊ ေက်းဇူးတင္စကား ေျပာျကားခဲ့သည္။
ေပၚျပူလာ မီဒီယာ
ရုပ္ရွင္
‘ရန္ကုန္အလြန္’(Beyond Rangoon)- ၁၉၉၅ ခုနွစ္တြင္ ဂြ်န္ေဘာ္မင္းရိုက္ကူးခဲ့သည့္ ရုပ္ရွင္ကားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား သိသာစြာ ေဖာ္ထုတ္ထားသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အျဖစ္ ေတးဂီတပညာရွင္ ေဒးဗစ္ဘိုင္း၏ ယခင္အိမ္ေထာင္ဘက္ျဖစ္သူ ေအဒယ္လုဒ္မွ သရုပ္ေဆာင္ထားသည္။ ဆက္ဆိုဖုန္းပညာရွင္ ေတးေရးဆရာ ဝိန္းေရွာတာသည္ ゞင္း၏ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို ‘ေအာင္ဆန္းစုျကည္’ ဟု အမည္ေပးထားသည္။ ゞင္းနွင့္ ဟာဘီဟင္ေဘာ့စ္တို့ နွစ္ဦး၏ ၁၉၉၇ ခုနွစ္ထုတ္ ပလပ္စ္ဝမ္းအယ္လ္ဘမ္တြင္ အဆိုပါသီခ်င္း ပါဝင္ လူသိမ်ားခဲ့သည္။
‘ေျကာက္ရြံ့မႈမရွိေသာ အမ်ိုးသမီး - ေအာင္ဆန္းစုျကည္- (Aung San Suu Kyi - Lady of No Fear)’၅၈ မိနစ္ျကာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ရိုက္ကူးထားသည့္ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကား -Denmark 2010, 58 min.A Kamoli Films Production, by Anne Gyrithe Bonne
‘သည္အမ်ိုးသမီး’(The Lady)- ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္နွင့္ သူ၏ခင္ပြန္းသည္ မိုက္ကယ္အဲရစ္တို့၏ ဘဝဇာတ္ေျကာင္းကို အေျခခံသည့္ အခ်စ္ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားတစ္ခုကို ၂၀၁၀ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ဇန္နဝါရီလအတြင္း ရိုက္ကူးခဲ့ျပီး ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကမၻာအနွံ့တြင္ ျပသခဲ့သည္။ ဤဇာတ္ကားတြင္ မေလးရွားနိုင္ငံသူ ကမၻာေက်ာ္ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္ မီရွဲလ္ယို့ဟ္ (Michelle Yeoh) မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၊ အဂၤႅန္နိုင္ငံသား ေဒးဗစ္သ်ူးလစ္ (David Thewlis) မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ခင္ပြန္းသည္ မိုက္ကယ္ အဲရစ္ အျဖစ္ ပါဝင္သရုပ္ေဆာင္ထားသည္။ [၈၁]
ဂီတ
‘ဆက္ေလွ်ာက္’(Walk On)- ၂၀ဝ၁ ခုနွစ္တြင္ အိုင္းရစ္ေရာ့ခ္ေတးဂီတအဖြဲ့ယူတူးတြင္ သီဆိုသူ ဘိုနို၏ လက္ရာျဖစ္သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ရည္မွန္း၍ စပ္ဆိုထားသည့္ အေခြလည္း ထြက္ခဲ့သည္။ ၂၀ဝ၄ ခုနွစ္မွ အနုပညာရွင္စံုတို့မွ ‘ေဝါ့ခ္အြန္’ သီခ်င္းကို သရုပ္ေဖာ္ထားသည့္ ‘ေဟဒယ္ေလဒီ’ ဟူသည့္ အေခြမွာ စစ္အစိုးရ၏ ပိတ္ပင္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ဇြန္ ၁၉ ရက္နွင့္ ၂၁ ရက္တို့တြင္ လန္ဒန္နွင့္ ဂလပ္စ္ေဂါအသီးသီးတို့၌ က်င္းပခဲ့ေသာ ဗာတီဂိုနယ္လွည့္ေဖ်ာ္ေျဖပြဲမ်ားတြင္ ယူတူးအဖြဲ့က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား ရည္ညွြန္း၍ ‘ရမ္းနင္းတူစတန္းစေတးလ္’(Running to stand still) ဟူေသာ တင္ဆက္မႈကို ျပုလုပ္ခဲ့သည္။ အျခားအနုပညာ ရွင္မ်ားျဖစ္ျကသည့္ ဘလက္ဟိုင္းပီးစ္၊ ကိုးပေလး၊ ဒါမီးယမ္းရိုက္စ္ နွင့္ အားအီးအမ္တို့ကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား လူသိရွင္ျကား ေထာက္ခံအားေပး ခဲ့ျကသည္။
‘မတီးခက္ရေသးသည့္ ဆနၵယား’(Unplayed piano)- ေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ နွစ္ ၆၀ျပည့္ ေမြးေန့အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ရိုက္စ္၏ လီစာဟဲန္ဂန္းနွင့္ ပူးတြဲထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ ေတးသရုပ္ေဖာ္ ဗီဒီယို ကို ယူေက၌ ၂၀ ဇြန္လ ၂၀ဝ၅ နွင့္ အိုင္ယာလန္၌ ၁၇ ဇြန္လ ၂၀ဝ၅ ခုနွစ္တြင္ စတင္ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ေဒမီယံ ျမန္မာနိုင္ငံသို့ ၂၀ဝ၄ ခုနွစ္တြင္ အလည္အပါတ္ေရာက္ခဲ့ျပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အတြက္ ေရးသားခဲ့ျပီး၊ ေရာင္းရသည့္အျမတ္စြန္းေငြကို ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ အသံုးခ်ခဲ့သည္။[၈၂]
၂၀ဝ၃ ခုနွစ္၏ ဥေရာပ အမ္တီဗီ ဂီတဆု ခ်ီးျမွင့္ပြဲတြင္ သူ့အား ‘ဖရီးေယာ္မိုင္းဒ္’ ဟူသည့္ ဆုကို ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။
၂၀ဝ၆ ခုနွစ္တြင္ နယူးစတိတ္မင္း မဂၢဇင္း၏ စုစည္းတင္ျပသည့္ ‘ကြ်နု္ပ္တို့ေခတ္၏ သူရဲေကာင္း’ စာရင္းတြင္ သူ့အား ထိပ္ဆံုးအမွတ္ ၁ ေနရာအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။
ရရွိခဲ့သည့္ ဆုမ်ား
အက်ယ္တဝင့္ ေဖာ္ျပထားေသာေဆာင္းပါး- ေအာင္ဆန္းစုျကည္ ရရွိခဲ့သည့္ ဆုမ်ား
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္အား နိုင္ငံတကာမွ အသိအမွတ္ ဂုဏ္ျပုသည့္ ဆုမ်ားရာေက်ာ္ရွိသည္။ ရရွိေသာ ဆုမ်ား၏ ေငြေျကးမ်ားကို ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ ပညာေရး နွင့္ က်န္းမာေရး(ကဏ)အတြက္ လႉဒါန္းေလ့ရွိသည္။
စဉ္ ခုနွစ္ ရရွိခဲ့သည့္ ဆု အမည္ ေပးအပ္သည့္ ဌာန နိုင္ငံ ဆုေျကး
၁ ၁၉၉၀ သိုးေရာ္ဖ္ ရြပ္ဖ္တို ဆု ရဖ္တို လူ့အခြင့္အေရး ေဖာင္ေဒးရွင္း ေနာ္ေဝနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ေနာ္ေဝ
၂ ၁၉၉၁ စက္ခါေရာ့ဗ္ဆု ဥေရာပ ပါလီမန္ ျပင္သစ္နိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ျပင္သစ္ ၅၀ ဝ၀ဝ ယူရို
၃ ၁၉၉၁ နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု နိုဘဲလ္ ေကာ္မတီ ေနာ္ေဝနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ေနာ္ေဝ ၆ ဝ၀ဝ ဝ၀ဝ ဆြီဒင္ ခရံုနာ
၃ ၁၉၉၆ Companion of the Order of Australia ဩစေျတးလ်နိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ဩစေျတးလ်
၄ ၂၀ဝ၀ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ သမၼတ ဆု
၅ ၂၀ဝ၂ မဒန္ဂ်ိတ္ ဆင့္ဂ်္ ဆု (Madanjeet Singh Prize) ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံ နွင့္ ယဉ္ေက်းမႈ (UNESCO)
၆ ၂၀ဝ၂ A Doctor of Laws honoris causa Memorial University of Newfoundland ကေနဒါနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ကေနဒါ
၇ ၂၀ဝ၄ ဂြမ္ဂ်ူး လူ့အခြင့္အေရးဆု (Gwangju Prize for Human Rights) ကိုရီးယားသမၼတနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ေတာင္ကိုရီးယား
၈ ၂၀ဝ၇ Honorary Canadian citizenship ကေနဒါနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ကေနဒါ
၉ ၂၀ဝ၇ အိုလြတ္ဖ္ ပါလ္မယ္ ဆု (Olof Palme Prize) အိုလြတ္ဖ္ ပါလ္မယ္ မိသားစု နွင့္ ဆြီဒင္ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ထူေထာင္မႈ ဆြီဒင္နိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ဆြီဒင္ ၇၅ ဝ၀ဝ အေမရိကန္ ေဒၚလာ
၁၀ ၂၀ဝ၈ ကြန္ဂရက္ ေရွြတံဆိပ္ဆု Congressional Gold Medal) [၈၃] United States Congress အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အလံေတာ္ အေမရိကန္
ဆက္စပ္ေလ့လာရန္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္၏ ေန့စြဲမွတ္တမ္းမ်ား
ထူေထာင္ခဲ့သည့္ ရံပံုေငြမ်ား
ေအာင္ဆန္းစုျကည္ ကမၻာ့လြတ္ေျမာက္ေရး ရံပံုေငြ- အမည္ေပးထားသည့္ ရံပံုေငြကို ေနာ္ေဝအေျခစိုက္ အစိုးရမဟုတ္သည့္ Partnership For Change အဖြဲ့၊ ေနာ္ေဝ မီဒီယာအဖြဲ့ျကီးတစ္ခုျဖစ္သည့္ HippieMedia ၊ ေနာ္ေဝဝန္ျကီးခ်ုပ္ေဟာင္း မစၥတာ ဘိုနဗစ္နွင့္ ေနာ္ေဝေရာက္ ျမန္မာအသိုင္းအဝိုင္းတို့ ပါဝင္ထူေထာင္ခဲ့ျကသည္။ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဥကၠဌအျဖစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ အျဖစ္ေပးအပ္ခဲ့ျပီးေနာက္ ေဒၚစုမွ လက္မွတ္ထိုး အတည္ျပုေပးခဲ့သည္။ ဇြန္လ ၁၆ ရက္ေန့၌ ေအာ္စလိုျမို့တြင္ ရံပံုေငြအေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ သန္းနွင့္ စတင္ မတည္ခဲ့သည္။[၈၄]
Prospect Burma- ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ားနွင့္ ျပည္ပေရာက္ ဒုကၡသည္မ်ား ပညာေရးဆက္လက္သင္ယူနိုင္ရန္ ပညာသင္ေငြေျကးမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးသည့္ ရံပံုေငြအဖြဲ့ျကီးျဖစ္သည္။ ထိုရံပံုေငြတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ရရွိခဲ့သည့္ ၁၉၉၁ နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု နွင့္ အျခားဆုေျကးမ်ားမွ ေငြေျကးတစ္ခ်ို့ပါဝင္ခဲ့သည္။ [၈၅]
ေရးသားခဲ့သည့္ စာအုပ္မ်ား
စာေပ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုျကည္ ပါဝင္ ေရးသားတည္းျဖတ္ခဲ့သည့္ စာအုပ္မ်ားမွာ-
ေျကာက္ရြံ့ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေရး
ေမွ်ာ္လင့္ျခင္း၏ အသံမ်ား
ျမန္မာျပည္မွ ေပးစာမ်ား
ဗမာ့ ေအာင္ဆန္း
ေအာင္ဆန္း/အာရွနိုင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား
ဘူတန္သို့ သြားလည္ျကစို့
ျမန္မာျပည္သို့ သြားလည္ျကစို့
နီေပါသို့ သြားလည္ျကစို့
မ်က္နွာဖံုး ေနာက္ကြယ္ရွိ ျမန္မာျပည္
ျမန္မာနွင့္ အနၵိယ- ကိုလိုနီလက္ေအာက္ဘဝမ်ား၏ ရႈေထာင့္မ်ား
စစ္မွန္ေသာ ခိုကိုးရာ ဆီသို့
စာနယ္ဇင္း
a_0.jpg)
