နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု
ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ဆုသည္ ဆြီဒင္နိုင္ငံသား တီထြင္သူနွင့္ စက္မႈပညာရွင္ အဲလ္ဖရက္ ဘနာ့ဒ္ နိုဘဲလ္မွ ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ေသာ နိုဘဲလ္ဆု (၅)ဆု အနက္မွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ နိုဘဲလ္ ၏ ေသတမ္းစာ အရ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနိုဘဲလ္ ဆုကို နိုင္ငံမ်ား အျကား အင္အားစုမ်ား စစ္ေျပျငိမ္းေစျခင္း၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ ျဖစ္ျခင္း ေလ်ာ့ပါးေစျခင္း နွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျမွင့္တင္သူ နွင့္ ထိန္းသိမ္းနိုင္သူတို့ကို ဤျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ ဆု ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ရန္ ေရးသားထားခဲ့သည္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ဆု
Nobel Peace Prize
A golden medallion with an embossed image of a bearded man facing left in profile. To the left of the man is the text "ALFR•" then "NOBEL", and on the right, the text (smaller) "NAT•" then "MDCCCXXXIII" above, followed by (smaller) "OB•" then "MDCCCXCVI" below.
ဆုေပးအပ္ျခင္းအေျကာင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးတြင္ ထူးထူးခြ်န္ခြ်န္ေဆာင္ရြက္နိုင္မႈ
ဆုတံဆိပ္ေပးအပ္သူ အဲလ္ဖရက္ နိုဘဲလ္၏ပိုင္ဆိုင္မႈ ကိုယ္စား ေနာ္ေဝးဂ်ီယံ နိုဘဲလ္ ေကာ္မတီ မွ
ေနရာ ေအာ့စလိုျမို့
နိုင္ငံ ေနာ္ေဝနိုင္ငံ၏ အလံေတာ္ ေနာ္ေဝ
ပထမဆံုးဆုတံဆိပ္ ၁၉၀၁
ဝက္ဘ္ဆိုဒ္ Nobelprize.org
အဲလ္ဖရက္ နိုဘဲလ္ ၏ ေသတမ္းစာအရ နိုဘဲလ္ ဆုကို ေနာ္ေဝနိုင္ငံ ပါလီမန္မွ ခ်ီးျမွင့္ရမည္ဟု ေရးသားထားခဲ့ျခင္းေျကာင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ ဆုကို နွစ္စဉ္နွစ္တိုင္း ေနာ္ေဝနိုင္ငံ၏ ျမို့ေတာ္ ေအာ့စလိုျမို့တြင္ ဆုေပးပြဲ အခမ္းအနားျဖင့္ ေပးအပ္ ခ်ီးျမွင့္သည္။ နိုဘဲလ္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည့္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန့တြင္က်င္းပျပီး၊ ဆုေပးပြဲကို အစဉ္သျဖင့္ ေအာ္စလိုျမို့ေတာ္ ခန္းမတြင္ က်င္းပသည္။ ဥပေဒဌာန၊ ေအာ္စလိုတကၠသိုလ္(၁၉၄၇-၈၉)၊ ေနာ္ေဝးဂ်ီယံနိုဘဲလ္ ဌာန(၁၉၀၅-၄၆) နွင့္ ပါလီမန္(၁၉၀၁-ဝ၄)တို့တြင္လည္း က်င္းပခဲ့သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ ဆုကို ေအာ္စလိုျမို့ရွိ ေနာ္ေဝးဂ်ီယံ နိုဘဲလ္ ေကာ္မတီ(Norwegian Nobel Committee) တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ရသည္။
၄င္း အခမ္းအနားသို့ ေနာ္ေဝနိုင္ငံ၏ ဘုရင္မင္းျမတ္ တက္ေရာက္သည္။ ေအာ္စလိုျမို့တြင္ က်င္းပေသာ အခမ္းအနားတြင္ နိုဘဲလ္ ဆု ခ်ီးျမွင့္ေရး ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ဌမွ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ ေရွ့ေတာ္ေမွာက္တြင္ ဆုေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္သည္။ ကမၻာ့ျပည္သူတစ္ရပ္လံုး၏ မ်က္ေမွာက္တြင္ နိုဘဲလ္ ဆုရွင္သည္ ဆုပစၥည္း ၃ မ်ိုးလက္ခံရရွိသည္။ ၄င္း ဆုပစၥည္း၃ မ်ိုးမွာ
ဒီပလိုမာ
ဆြဲျပား
ဆုေျကးေငြ ပမာဏ ေဖာ္ျပထားေသာ ဆုလက္မွတ္ တို့ ျဖစ္ျကသည္။
နိုဘဲလ္ ဆု ခ်ီးျမွင့္သည့္ အခမ္းအနားအျပီး ေနာက္ေန့တြင္ နိုဘဲလ္ ဆု နွင္းသဘင္ ေပ်ာ္ပြဲရွြင္ပြဲကို ေအာ္စလို ျမို့ေတာ္ခန္းမတြင္ က်င္းပသည္။ ၄င္းပြဲက်င္းပပံုကိုလည္း ကမၻာ့နိုင္ငံေပါင္း ၁၅ဝ ေက်ာ္မွ လူသန္းေပါင္း ၄၅ဝ ေက်ာ္ထံသို့ ေလလွိုင္းမွ ထုတ္လွြင့္သည္။ ၄င္းပြဲလမ္းသဘင္သည္ ကမၻာ့ေက်ာ္မ်ား တက္ေရာက္ျပီး ကမၻာ့နွင့္ခ်ီ၍ ျကီးက်ယ္ခန္းနားေသာ အခမ္းအနားျဖစ္သည္။ နိုဘဲလ္ ဆုေရြးခ်ယ္မႈနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ရန္ဖန္ရံခါ အျငင္းပြားဖြယ္မ်ား ျကံုရသည္မွာ နိုဘဲလ္ ဆုရွင္သည္ ယခင္က အျကမ္းဖက္ လႈပ္ရွားမႈကို ဦးေဆာင္ခဲ့ျပီး အခ်ိန္တစ္ခုတြင္မွ အျကမ္းမဖက္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လႈပ္ရွားမႈကို ဦးတည္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ ဆု သည္ ဆြီဒင္နိုင္ငံ စေတာ့ဟုမ္းျမို့တြင္ ေပးအပ္ျခင္း မရွိေသာ တစ္ခုတည္းေသာ နိုဘဲလ္ ဆု ျဖစ္သည္။
လက္တေလာတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး နိုဘဲလ္ ဆု ေရြးခ်ယ္ေပးအပ္မႈကို ေဝဖန္ေျပာျကားမႈမ်ားရွိသည္။ ထိုအထဲတြင္ ရရွိခဲ့ျကသည့္ Lê Ðức Thọ/Henry Kissinger, Yitzhak Rabin/Shimon Peres/ရာဆာအာရာဖတ္, ဂ်င္မီကာတာ, အဲလ္ေဂါ, ဘာရက္အိုဘားမား နွင့္ ဥေရာပသမဂၢတို့ရရွိျခင္းမ်ားေျကာင့္၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရထိုက္သင့္သူမ်ား မရရွိခဲ့ျကသူမ်ားအတြက္ မိုဟန္ဒက္စ္ ဂန္ဒီ၊ ကန္ ဆာရို-ဝီဝါ၊ ဒိုရိုသီ ေဒး၊ ေမာဒယ္ခ်ိုင္ ဗာနူနူ၊ ဂ်င္ရွာ့ပ္၊ ဆာရီ နူဆိမ္ေဘး နွင့္ ဘရဒ္လီ မန္နင္းတို့ တို့အပါအဝင္ျဖစ္သည္။
နိုဘဲလ္ ၏ ဘဝ
အဲလဖရက္ နိုဘဲလ္
ဆြီဒင္နိုင္ငံမွာ “နိုဘဲလ္ ”ဟုေခၚေသာ လူတစ္ေယာက္ရွိခဲ့သည္။ ေက်ာင္းေနတုန္းက နိုဘဲလ္ ၏အဆင့္သည္ အျမဲတမ္း ဒုတိယမွာပဲ ရွိခဲ့သည္။ ပထမအဆင့္ကို “ေပၚခ်္” ဟုေခၚေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က အျမဲဆြတ္ခူးခဲ့သည္။ တစ္ခါက ေပၚခ်္သည္ နာမက်န္းျဖစ္ျပီး ေက်ာင္းမတက္နိုင္ဘဲ ခြင့္ရက္ရွည္ယူခဲ့ရသည္။ ေက်ာင္းသားတစ္ခ်ို့က နိုဘဲလ္ အတြက္ ဝမ္းသာျပီး “ေပၚခ်္ဖ်ားေတာ့ ပထမအဆင့္က နင့္အတြက္ေပါ့” လို့ ေျပာခဲ့ျကသည္။
ဒီအတြက္ နိုဘဲလ္ ဝမ္းမသာခဲ့သည့္အျပင္ ေက်ာင္းမွာသင္သမွ် သင္ခန္းစာမ်ားကို စာအုပ္တစ္အုပ္မွာ သပ္သပ္ကူးျပီး ေက်ာင္းမတက္နိုင္ေသာ ေပၚခ်္ကို ေပးခဲ့သည္။ စာေမးပြဲေျဖေသာအခါ ထံုးစံအတိုင္း ေပၚခ်္က ပထမ၊ နိုဘဲလ္ က ဒုတိယ ရခဲ့ျပန္သည္။
တေျဖးေျဖးနွင့္ အရြယ္ေရာက္ ျကီးျပင္းလာခဲ့ေသာအခါ နိုဘဲလ္ ဟာ ဓာတုေဗဒပညာရွင္ တစ္ဦးျဖစ္ခဲ့သည္။ ယမ္းကို စတင္ထီထြင္ျပီးေနာက္ သူသည္ အဆမတန္ ခ်မ္းသာသူ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူေသသြားျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုင္ဆိုင္သမွ်အားလံုးကို လႉဒါန္းဖို့ ေသတမ္းစာလည္း ေရးခဲ့သည္။ “နိုဘဲလ္ ဆု” အျဖစ္ သတ္မွတ္ျပီး နွစ္စဉ္နွစ္တိုင္း ရံပံုေငြထဲက အတိုးရလာတဲ့ ေငြမ်ားနွင့္ ကမၻာအနွံ့မွာရွိေသာ ရူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ ဇီဝေဗဒ၊ ေဆးပညာ၊ စာေပ၊ စီးပြားေရး နွင့္ လူ့ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆိုင္ရာမ်ားအတြက္ ဘဝစေတးသူေတြကို ဆုခ်ီးျမွင့္ ေစခဲ့သည္။
နိုဘဲလ္ ၏ စိတ္သေဘာထား ျကီးျမတ္မႈနွင့္ ရက္ေရာနိုင္မႈေတြေျကာင့္ လုပ္ငန္းျကီးတစ္ခုကို ထုေထာင္နိုင္ခဲ့သည့္အျပင္ သူ့ကို ေနာင္လာေနာက္သားေတြ ေအာင့္ေမ့ သတိရ ေနေအာင္လည္း စြမ္းေဆာင္နိုင္ခဲ့ေပသည္။ ကမၻာသမိုင္းတြင္ လူတိုင္းက ဒုတိယအဆင့္သာ ရခဲ့ေသာ နိုဘဲလ္ ကို သိျကျပီး ပထမအျမဲရခဲ့သည့္ ေပၚခ်္ကို မသိခဲ့ျကေပ။
ဆက္နြယ္ေနသည္မ်ား
နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္မ်ား
နိုဘဲလ္ဆုရွင္မ်ား ဇယား
နိုဘဲလ္ ေဖာင္ေဒးရွင္း
နိုဘဲလ္ ျပတိုက္
နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စင္တာ
နိုဘဲလ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုပြဲေတာ္
နိုဘဲလ္ အမ်ိုးသမီးမ်ား၏ စြမ္းေရ
ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္မ်ား၏ ေတြ့ဆံုေဆြးေနြးပြဲ
Confucius ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆု
ကိုးကား
Last updated November 30
Content is available under CC BY-SA 3.0 unless otherwise noted
