အစိုးရ ပံုစံမ်ား

အစိုးရတစ္ခု၏ ပံုစံ သို့မဟုတ္ နိုင္ငံေတာ္ကို အုပ္ခ်ုပ္သည့္ ပံုစံ ဟူသည္ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံေတာ္ တစ္ခု၏ အစိုးရ မွ ゞင္း၏ အာဏာကို လွြတ္ေတာ္တြင္း နိုင္ငံေရးအေကာင္အထည္ေဖာ္သူမ်ား အေပၚ လွြမ္းျခံုနိုင္ေစရန္ ျပင္ဆင္ထားသည့္ နိုင္ငံေရး ျပဌာန္းခ်က္ ပံုစံ ကိုရည္ညွြန္းပါသည္။ သံတူေျကာင္းကြဲ အေနနွင့္ “အုပ္ခ်ုပ္မႈစနစ္ ပံုစံ” နွင့္ “အစိုးရ၏ စနစ္ပံုစံ” ဟုလည္းဆိုသည္။

လက္ေတြ့အျမင္ နွင့္ အေတြးအေခၚ ျပႆနာမ်ားျပင္​ဆင္​ရန္​

အေပၚယံအားျဖင့္ အစိုးရတစ္ခု၏ ပံုစံကို သတ္မွတ္ေျပာဆိုရန္မွာ လြယ္မည္ဟုထင္ရပါသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု သည္ ဗဟိုအစိုးရ နွင့္ သီးျခားျပည္နယ္အစိုးရတို့ခြဲျခားထားေသာသမၼတစနစ္ ျဖင့္ အုပ္ခ်ုပ္သည္၊ ယခင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုမွာ အျကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္က်င့္သံုးေသာနိုင္ငံ ျဖစ္သည္ဟူ၍ အမ်ားစုမွ ေျပာဆိုေပလိမ့္မည္။ သို့ေသာ္ Kopstein (ေကာ့စတိန္း) နွင့္ Lichbach (လစ္(ခ်္)ဘတ္) တို့ဆိုသကဲ့သို့ပင္ အစိုးရစနစ္တို့ကို အနက္ဖြင့္ဆိုျခင္းသည္ ပရိယာယ္ျကြယ္လြန္းလွသည္။အစိုးရတစ္ခု၏ ပံုစံကို ဖြင့္ဆိုျခင္းသည္ ထိုပံုစံတစ္ခုတြင္ မရွိမျဖစ္ပါဝင္ရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျကိုးစားရွာေဖြသတ္မွတ္ရသည့္အခါမ်ိုးတြင္ အထူးပင္ ျပႆနာရႈပ္ေထြးလွပါသည္။ ထိုတြင္ အစိုးရတစ္ခု၏ ပံုစံကို အနက္ဖြင့္ဆိုနိုင္မႈနွင့္ ထိုပံုစံ၏လိုအပ္ေသာ ဝိေသသမ်ားကိုအနက္ဖြင့္ျခင္းတို့ ျကားတြင္ ကြာဟခ်က္တို့ ေပၚေပါက္လာေပမည္။

ဥပမာအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ ၏ မရွိမျဖစ္ ဝိေသသမ်ားကို အနက္ဖြင့္ရန္ျကိုးစားရာတြင္ "ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား" ကို ထည့္ေျပာရမည္။ သို့ေသာ္ ယခင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု ၏ ျပည္သူလူထုနွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၏ ျပည္သူလူထု နွစ္ရပ္လံုးမွာ သူတို့နွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းမွ အမတ္ေလာင္းမ်ားကို ရံုး၊ဌာန မ်ားအတြက္ ေထာက္ခံ မဲေပးခဲ့ျကသည္သာျဖစ္သည္။ ထိုနွိုင္းယွဉ္ခ်က္၏ ျပႆနာရပ္မွာ အမ်ားစုအေနနွင့္ သူတို့ေတြးထင္ထားေသာလက္ေတြ့နွင့္ ကိုက္ညီျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ယင္းကို ရင္ဆိုင္ လက္ခံနိုင္ေလ့မရွိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို့ အမ်ားစုမွ လက္မခံနိုင္ျခင္းေျကာင့္ ယခင္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု အား အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကဲ့သို့ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ ျဖစ္လာေအာင္ ခ်င့္တြက္ျခင္း အေတြးအေခၚတို့၏ အသံုးဝင္နိုင္စြမ္းမွာလည္း ေလ်ာ့ပါးခဲ့ရသည္။

နိုင္ငံေရး သိပၸံတြင္ နိုင္ငံေရး စနစ္ပံုစံတို့၏ ပံုစံခြဲျခားမႈမ်ားမွာ ထင္ရွားေပၚလြင္ျခင္း မရွိသည့္အေလ်ာက္ အစိုးရ ပံုစံနွင့္ လုပ္ငန္းစဉ္မ်ား ၏ ပံုစံခြဲျခားမႈေဗဒ သို့မဟုတ္ အမ်ိုးအစားခြဲျခႈားမႈေဗဒတို့ကို ဖန္တီးရန္မွာ ဟိုးေရွးယခင္ကပင္ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ခဲ့သည္။ゞင္းရည္မွန္းခ်က္မွာ အထူးသျဖင့္ နိုင္ငံေရးသိပၸံ ၏ နယ္ပယ္မ်ားျဖစ္ေသာ နိုင္ငံေရးနွိုင္းယွဉ္မႈ နွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဆက္နြယ္ျခင္း တို့တြင္ အေရးပါလွသည္။

နည္းလမ္းျပင္​ဆင္​ရန္​

နည္းလမ္းတစ္ခုမွာ အုပ္ခ်ုပ္မႈစနစ္တစ္ခုစီ အတြင္း ေတြ့ရေသာ ဝိေသသတို့၏ သေဘာသဘာဝတို့ကို ထပ္မံ အေသးစိပ္ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပရန္ပင္ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နွင့္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု တို့၏ ဥပမာတြင္ နွစ္နိုင္ငံလံုးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပခဲ့သည္ျဖစ္ျပီး ထိုအုပ္ခ်ုပ္ေရးစနစ္ နွစ္ခု၏ အဓိကက်သည့္ ျခားနားခ်က္မွာ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စု မွာ က်န္ပါတီမ်ားကို တရားမဝင္ေျကာင္း ေျကညာျပီး တစ္ပါတီစနစ္ ကိုက်င့္သံုးျခင္းျဖစ္သည္။ နွိူင္းယွဉ္၍ေျပာဆိုရလွ်င္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအား မတားျမစ္မပိတ္ပင္ဘဲ လည္ပတ္ေစျပီး နွစ္ပါတီစနစ္ ကို ထိေရာက္စြာ အသံုးျပုခဲ့သည္။ ထပ္ေလာင္းဆိုရလွ်င္ ျဗိတိန္ ကဲ့သို့ေသာ ဝက္မင္စတာဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ အမ်ားစု သို့မဟုတ္ ျဗိတိသွ်ဓနသဟာယနိုင္ငံစု တြင္းရွိ နိုင္ငံမ်ား သည္ အနည္းဆံုး ပါတီျကီး သံုးခု ပါဝင္သည့္ စနစ္ကို သံုးျကသည္။

ကိုယ္စားျပုဒီမိုကေရစီ အျဖစ္ ေယဘုယ်ျမင္ေတြ့ရေသာ စနစ္ (ဥပမာ ကေနဒါ ၊ အိနၵိယ နွင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု) တို့တြင္ ျပည္လံုးကြ်တ္မဲဆနၵခံယူပြဲ ပံုစံမ်ိုးနွင့္ ေပၚေပါက္လာ ေသာ ေျဖာင့္မတ္ေသာဒီမိုကေရစီစနစ္ နွင့္ ဖြဲ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖည့္စြက္ခ်က္အတြက္လိုအပ္ေသာ လုပ္ငန္းစဉ္အမ်ားအျပား တို့အျဖစ္ ျပုလုပ္ထားေသာ သက္သက္ျပုျပင္ထားေသာဒီမိုကေရစီစနစ္ တို့အျကား ကြာဟမႈမ်ိုးမ်ားကို တိုင္းတာရန္ နည္းလမ္းမ်ားခ်မွတ္ထားသည့္ စနစ္တို့ကိုလည္း ေတြ့နိုင္သည္။

အျခားေသာ အရႈပ္အေထြးမ်ားမွာ နိုင္ငံေရးစနစ္ အမ်ားအျပား သည္ လူမႈစီးပြားေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား အျဖစ္အေျခခံ၍ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္ျပီး ထိုလႈပ္ရွားမႈမ်ားအျပီးတြင္ မိမိကိုယ္ကို အမည္မွည့္ေခၚထားေသာ သက္ဆိုင္ရာ ပါတီမ်ား မွ အစိုးရထံသို့ သယ္ေဆာင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုလႈပ္ရွားမႈမ်ားမွ အာဏာနွင့္ ゞင္းတို့ တြင္ရွိေကာင္း ရွိနိုင္ေသာ သီးျခား အစိုးရ ပံုစံနွင့္ ခ်ည္ေနွာင္မႈမ်ားသည္ သူတို့ကိုယ္သူတို့ အစိုးရပံုစံမ်ိုးအျဖစ္ ထင္မွတ္လာေစသည္။

ေျမပံုျပင္​ဆင္​ရန္​

မတ္လ ၂၀၁၁အရာ အစိုးရမ်ား၏ ပံုစံမ်ားျဖင့္ ကမၻာ့နိုင္ငံမ်ားကို အေရာင္ျဖင့္ျပသျခင္း အျပာေရာင္-- သမၼတစနင္ျဖင့္ အျပည့္အဝအုပ္ခ်ုပ္ျခင္း။ အစိမ္းေရာင္--သမၼတစနစ္တြင္ သမၼတနွင့္အတူ ဝန္ျကီးခ်ုပ္၏ က႑ဍပါဝင္ျခင္း။ အဝါေရာင္ -- သမၼတစနစ္တဝက္စီပါဝင္ေသာအုပ္ခ်ုပ္မႈ။ လိေမၼာ္ေရာင္--ပါလီမန္စနစ္နွင့္အုပ္ခ်ုပ္ျခင္း။ အနီေရာင္-- ပါလီမန္စနစ္ အေျခခံဥပေဒျဖင့္ေရးဆြဲထားေသာဘုရင္စနစ္ ယင္းစနစ္တြင္ ဥေသွ်ာင္အေနနွင့္ အမွန္တကယ္ အာဏာကို ကိုယ္ပိုင္သံုးစြဲျခင္းမရွိပါ။ ပန္းေရာင္--ပါလီမန္စနစ္ အေျခခံဥပေဒျဖင့္ေရးဆြဲထားေသာဘုရင္စနစ္ ယင္းစနစ္တြင္ ဥေသွ်ာင္အေနနွင့္ အမွန္တကယ္ အာဏာကို ကိုယ္ပိုင္သံုးစြဲျခင္း ရွိသည္ (အရည္အေသြးညံ့ေသာ ပါလီမန္ရွိသျဖင့္သံုးသည္)။ ခရမ္းေရာင္--သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္။ လိေမၼာ္ရင့္ေရာင္--တစ္ပါတီစနစ္နိုင္ငံေတာ္။ အစိမ္းရင့္ေရာင္--စစ္အစိုးရအာဏာရွင္စနစ္ (ဥပမာအားျဖင့္ ထိုတိုင္းျပည္မ်ားတြင္ တရားဝင္ အျဖစ္ သမၼတအုပ္ခ်ုပ္ေရးကဲ့သို့ အစိုးရအုပ္ခ်ုပ္မႈပံုစံ ေအာက္တြင္ စာရင္းသြင္းထားေလ့ရွိသည္)။ မီးခိုးေရာင္--အထက္ပါေဖာ္ျပထားေသာ စနစ္မ်ားမွ ကိုက္ညီမႈမရွိေသာ နိုင္ငံမ်ား။

Wikipedia ™ Mobile‌